Thu hồi đất phải đảm bảo quyền lợi của người dân

“Chặn” tình trạng thu hồi tùy tiện

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, các quy định về thu hồi đất trong Dự thảo Luật vẫn còn nhiều bất cập, cần bổ sung. Cụ thể, diện thu hồi đất bằng cơ chế hành chính vẫn còn quá rộng. Thêm nữa, khái niệm thu hồi đất cho một số “dự án phát triển kinh tế, xã hội” dễ bị lợi dụng, cần phải được cụ thể hóa ngay trong Luật (mà không giao cho Chính phủ quy định).

Thừa nhận thực tế khó tìm được sự đồng thuận 100% ở người dân có đất bị thu hồi trong một dự án, gây khó khăn cho chủ đầu tư khiến dự án bị chậm tiến độ, bà Lê Thị Nga cho rằng, nhà đầu tư thường không thích cơ chế tự thỏa thuận với dân, vì cũng có trường hợp việc thỏa thuận kéo dài, ách tắc. Vậy thì cần có quy định với dự án đền bù giải phóng mặt bằng đã được sự đồng thuận của 70 – 80% số hộ có đất thì 20% còn lại cũng phải di dời.

Trước băn khoăn của một số đại biểu (ĐB) nếu không quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất sẽ dẫn đến tình trạng tùy tiện, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang khẳng định sẽ xem xét lại một số khoản, mục tại Điều 62 của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để hạn chế tình trạng nói trên.

Đề cập tình trạng khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai diễn biến phức tạp làm mất thời gian của các cơ quan nhà nước, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân trong thời gian qua, ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng nguyên nhân chủ yếu là do Luật Đất đai hiện hành chưa quy định thật cụ thể về thu hồi đất, giá đất không hợp lý, lợi ích giữa nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi còn chênh lệch quá nhiều.

“Tôi đồng tình là việc thu hồi đất được quy định trong Hiến pháp một cách tổng thể, còn Luật Đất đai sửa đổi sẽ quy định cụ thể về từng trường hợp thu hồi đất” - ông Vinh nói. Cũng theo ĐB Vinh, có ý kiến cho rằng Dự luật vẫn nghiêng về tạo thuận lợi cho nhà quản lý và nhà đầu tư mà “nhẹ” về đảm bảo quyền lợi của dân; phải giải tỏa được tâm lý này mới an dân.

Đừng để người dân bức xúc vì dự án “treo”

ĐB Dương Hoàng Hương (Phú Thọ) ghi nhận những tiếp thu, chỉnh lý Dự luật so với Dự thảo được đưa ra thảo luận tại kỳ họp Quốc hội trước nhưng ông cho rằng “vẫn chưa triệt để”. ĐB Hương đề nghị bổ sung cả những trường hợp đất bị sụt lún, những trường hợp bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thiên tai, thời tiết bất thường khác, có nguy cơ ảnh hưởng tới an toàn của con người. “Các trường hợp thu hồi đất này không có yếu tố lỗi của Nhà nước, không có yếu tố lỗi của người sử dụng đất, nhưng khi xảy ra thì bà con ở những vùng núi, khó khăn cũng cần được bồi thường và cần được hỗ trợ để ổn định đời sống”.

Liên quan đến trường hợp đất bị thu hồi do quá trình sử dụng vi phạm pháp luật về đất đai, ĐB Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) phản ánh về thực tế có rất nhiều dự án khu sinh thái, khu du lịch rộ lên một thời, đã được xây dựng dang dở. Thu hồi đất này có đền bù những tài sản trên đất đã xây dựng không?. Không đền bù thì vi phạm quyền tài sản của nhà đầu tư, mà đền thì chi phí rất lớn, lấy ở đâu ra? – ĐB Sinh hỏi.

Quan tâm đặc biệt đến quyền lợi của người sử dụng đất trong vùng quy hoạch, ĐB Đỗ Văn Đương - Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp chỉ ra thực tế: “Có hàng triệu hộ dân trong vùng quy hoạch thì quyền sử dụng đất của họ đến đâu, trong khi có dự án treo hàng chục năm, thậm chí cả đời người. Đây là vấn đề rất bức xúc”. Mặc dù đã thấy “thấp thoáng” trong quy định tại Điều 49 Dự thảo Luật nhưng theo ĐB Đương vẫn chưa rõ.

Ghi nhận ý kiến ĐB Đương, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng lưu ý cơ quan soạn thảo, thẩm tra cần quy định làm sao vừa đảm bảo quyền lợi của người dân trong vùng quy hoạch nhưng cũng ngăn chặn tình trạng lợi dụng để trục lợi tiền đền bù... Dự án Luật Đất đai sửa đổi dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp Quốc hội tới đây.