Nhà sụt vẫn ở

Nằm sâu trong cùng con ngõ thuộc tổ 12, khu 4, phường Hà Tu, TP Hạ Long là căn nhà nứt toác, phần bếp và công trình phụ đã sụt hoàn toàn và sẵn sàng đổ ập xuống lòng moong sâu hoắm của bà Nguyễn Thị Minh. Khi chúng tôi đến, bà Minh và mẹ đang ăn cơm. Trong nhà đồ đạc ngổn ngang, căn nhà 3 gian bên cạnh đã dỡ bỏ hoàn toàn mái. “Nhà ngang tường nứt, sập hiên, nền nứt lún sắp đổ ụp xuống bất cứ khi nào, không ra vào được mấy tháng nay nên tạm thời tôi phải dỡ mái”, bà Minh cho biết.

Bà Minh dẫn chúng tôi vào phòng bếp và nói: “Tôi không dám đi lại chỗ này vì nó sập xuống bất cứ lúc nào. Tôi đã phải chuyển bếp vào trong để nấu nướng, đồ đạc không có chỗ để”. Quả thật, nền bếp nhà bà Minh bị sụt và sập hoàn toàn. Hiên nhà còn có một hố sâu hoắm do quá trình sụt lở gây ra. Ngay phía dưới là lòng moong sâu đến vài chục mét, đất đá nham nhở. Ngôi nhà của bà Minh chênh vênh phía trên, trông rất nguy hiểm.

Theo bà Minh thì tổng diện tích đất của gia đình bà có trên 2.000m². Trong đó trên 1.000m nằm trong ranh giới khai trường Đông Bắc của Công ty cổ phần Than Núi Béo (Công ty Than Núi Béo), đã giải phóng mặt bằng. “Vì giá đền bù quá thấp nên tôi chưa nhận tiền. Phần đất còn lại của gia đình nằm ngoài ranh giới, nhưng do việc khai thác than, xúc đất đá lấn sâu vào trong vùng đất không được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt quy hoạch cho thuê, nên đã ảnh hưởng đến nhà tôi”, bà Minh phản ánh.

Cần phải di dời khẩn cấp các hộ dân ra vùng an toàn.

Hiện tại, Công ty Than Núi Béo đã hỗ trợ cho gia đình bà Minh tiền thuê nhà trong 6 tháng để di dời giải phóng mặt bằng, nhưng bà Minh vẫn sống trong ngôi nhà nguy hiểm này với lý do: “Tôi phải qua lại để trông nom. Vì công ty làm hỏng nhà tôi nên phải đền bù cho gia đình tôi với giá thỏa thuận. Nếu đền bù giá quá thấp thì tôi không chấp nhận”.

Nằm cạnh nhà bà Minh là các hộ ông Nguyễn Văn Hảo và bà Trần Thị Lâm. Theo bà Lâm thì trong nhà bà tường bị rỗng, vết nứt từ trước xuyên qua nhà ra sau, cổng bị nghiêng sắp đổ… Đi sâu vào phía trong tổ 11, chúng tôi bắt gặp rất nhiều ngôi nhà nằm trong diện đặc biệt nguy hiểm, sẵn sàng đổ sập xuống lòng moong của khai trường Đông Bắc, Công ty Than Núi Béo.

Ông Lại Ngọc Nam, Phó Chủ tịch UBND phường Hà Tu cho biết: “Trong 128 hộ dân ở tổ 10, 11, 12 bị ảnh hưởng do quá trình khai thác than gây ra, hiện tại có 6 hộ nằm trong diện đặc biệt nguy hiểm, cần phải di dời khẩn cấp. Tuy nhiên, đến nay có 5 hộ đồng ý di dời, nhưng còn hộ ông Nguyễn Văn Thanh là chưa chịu đi”. Nhà sụt, tường hỏng hoàn toàn, nền nứt toác, sẵn sàng đổ sập nhưng gia đình ông Nguyễn Văn Thanh vẫn sinh sống.

Theo quan sát của chúng tôi, tuyến suối Hà Tu chạy dọc qua ngôi nhà này. Đặc biệt, nó nằm trong khu vực sụt lún, bên cạnh là khai trường với lòng moong rộng và sâu hun hút. Ngoài hộ ông Thanh ở trong ngôi nhà này còn có hộ ông Hoàng Văn Hậu (cũng nằm trong số hộ bị sụt lún phải di dời giải phóng mặt bằng) đến ở nhờ.

Theo chính quyền địa phương thì lý do ông Thanh không nhận tiền hỗ trợ thuê nhà của Công ty Than Núi Béo là vì tiền bồi thường nhà đất thấp. Thế nên, gần chục con người sinh sống ở đây đang rất nguy hiểm vì nguy cơ đổ sập nhà rất có thể xảy ra.

Di dời ngay những hộ trong diện “báo động đỏ”

Năm 2012, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 01/QĐ-UBND về việc “phê duyệt quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/2000 phục vụ dự án mở rộng nâng công suất mỏ than Núi Béo và đề án giải pháp khai thác - đổ thải- thoát nước tiến tới kết thúc khai thác lộ thiên vùng than Hồng Gai, TP Hạ Long”. Trong quá trình khai thác than, Công ty Than Núi Béo đã làm ảnh hưởng đến 128 nhà dân tại tổ 10, 11, 12, khu 4, phường Hà Tu.

Theo ông Nguyễn Phúc Hưng, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Than Núi Béo thì Công ty thực hiện nghiêm túc quyết định của UBND TP Hạ Long, hỗ trợ ngay tiền để các hộ dân di chuyển và thuê nhà ở. Đến nay, đã có Quyết định phê duyệt phương án với 99 trường hợp, trong đó 77 trường hợp đã nhận tiền bàn giao mặt bằng, còn 22 trường hợp chưa nhận và 29 trường hợp chưa có phương án bồi thường. Ông Hưng cũng cho biết, tại khu 4, phường Hà Tu nằm trong khu vực sụt lún mất an toàn, dọc tuyến suối Hà Tu còn 51 trường hợp hộ dân chưa giải phóng mặt bằng xong. Mùa mưa bão đang đến gần, 51 hộ này nằm trong khu vực nguy hiểm cần phải di dời khẩn cấp.

Trước thực trạng đó, đầu tháng 6/2013, lãnh đạo UBND TP Hạ Long đã trực tiếp đi kiểm tra hiện trường và thấy có 6 hộ dân nhà đất bị sụt, lún, nứt do hoạt động khai thác than của Công ty Than Núi Béo gây ra nên đã yêu cầu phải di dời khẩn cấp người và tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm xong trước ngày 4/6. Đồng thời bố trí chỗ ở tạm để các hộ dân di dời có thời gian đi tìm thuê nhà ở, tuyệt đối không để các hộ qua lại. Tuy nhiên, ngày 6-6, khi tới khu vực nguy hiểm này, chúng tôi vẫn chứng kiến một số người dân đang sinh sống tại ngôi nhà nguy hiểm của mình.

Trả lời vấn đề này, ông Lại Ngọc Nam, Phó Chủ tịch UBND phường Hà Tu cho biết: “UBND phường kiểm tra và đề xuất với thành phố ra quyết định cưỡng chế, giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, hiện nay chúng tôi vẫn vận động bà con là chính. Nếu một vài hôm nữa hộ ông Thanh không đi, chúng tôi sẽ phải vào mời họ ra khỏi nhà và niêm phong vì ở như thế rất nguy hiểm”.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Phúc Hưng cũng cho biết, Công ty Than Núi Béo đã vận động các hộ dân nhiều lần, sẵn sàng chi trả hỗ trợ tiền di chuyển và thuê nhà cho các hộ dân trong 6 tháng để chuyển đến khu tái định cư. “Giá nhà đất bồi thường chúng tôi không tự quyết định được, đây là khung giá quy định của Nhà nước và do TP Hạ Long quyết định”, ông Hưng cho biết.

Theo bà Phùng Thị Thanh Xuân, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất TP Hạ Long thì giá đất bồi thường giải phóng mặt bằng cho 6 hộ dân phải di dời khẩn cấp ở khu 4, phường Hà Tu áp dụng theo QĐ 1735 ngày 2/6/2011 của UBND tỉnh Quảng Ninh là 900.000đ/m². “Đến nay trung tâm đã phê duyệt xong phương án đền bù, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được 5 hộ và sẽ hoàn thành cả 6 hộ đúng như quyết định của thành phố vào ngày 10/6”, bà Xuân cho biết.

Thiết nghĩ, để bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản cho người dân bị thiệt hại về nhà cửa, hoa màu do khai thác than gây ra, TP Hạ Long và Công ty Than Núi Béo sớm di chuyển người dân ra khỏi vùng nguy hiểm và bồi thường, bố trí khu tái định cư để người dân ổn định cuộc sống.