Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng.

Nhân dịp đầu năm mới, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn về các nội dung trên.

Xin cho biết quan điểm của ông trước ý kiến cho rằng thị trường bất động sản (bất động sản) Việt Nam phát triển còn thiếu quy hoạch, kế hoạch?

Việc thị trường bất động sản trầm lắng trong thời gian qua đã bộc lộ nhiều khiếm khuyết của thị trường. Một trong những khiếm khuyết lớn nhất là tình trạng phát triển đô thị, phát triển dự án nhà ở, khu đô thị mới một cách tự phát, thiếu quy hoạch và kế hoạch, không căn cứ vào nhu cầu thực của thị trường.

Từ đó dẫn đến việc phát triển không đồng bộ, thiếu kết nối hạ tầng, cơ cấu nhà ở không phù hợp với nhu cầu của thị trường, cung vượt quá cầu gây lãng phí tài nguyên đất đai và vốn đầu tư của xã hội.

Một trong những khiếm khuyết lớn nhất là tình trạng phát triển đô thị, phát triển dự án nhà ở, khu đô thị mới một cách tự phát, thiếu quy hoạch và kế hoạch, không căn cứ vào nhu cầu thực của thị trường. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng

Đặc biệt, thị trường bất động sản nước ta đang phát triển mất cân đối, nguồn cung các sản phẩm nhà ở cao cấp, diện tích lớn, giá cao đang dư thừa; trong khi nhà ở có diện tích trung bình và nhỏ, giá cả phù hợp với thu nhập của đại bộ phận người dân, đặc biệt là nhà ở xã hội phục vụ các đối tượng là người nghèo đô thị, cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, công nhân... lại đang rất thiếu.

Như vậy, liệu có thể kết luận vai trò điều tiết của Nhà nước đối với thị trường này là rất mờ nhạt, thưa ông?

Nói vai trò điều tiết của Nhà nước mờ nhạt chỉ đúng một phần. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng trên là do những quy định của pháp luật hiện hành còn thiếu và chưa đồng bộ, hiệu quả quản lý nhà nước về phát triển đô thị và bất động sản còn nhiều hạn chế, chưa có sự kiểm soát thực hiện thống nhất và có hiệu quả từ Trung ương đến địa phương.

Thời gian qua, có tình trạng cứ có đất trống là có doanh nghiệp xin lập quy hoạch và triển khai dự án.

Tại nhiều thành phố, từ nội thành cho đến vùng ngoại thành, khắp nơi đều có dự án phát triển đô thị, nhà ở, nhưng lại thiếu vắng “nhạc trưởng” để điều tiết dẫn đến việc phát triển các khu đô thị mới không đồng bộ, thiếu kết nối hạ tầng trong dự án với hạ tầng chung đô thị.

Đặc biệt là thiếu kế hoạch tổng thể để cân đối khả năng huy động vốn đầu tư cũng như khả năng hấp thụ của xã hội. Sản phẩm thị trường nhà ở mất cân đối, dư thừa nhiều sản phẩm cao cấp, không phù hợp với khả năng thanh toán của người dân. Nhiều công trình nhà ở làm ra nhưng không sử dụng được vì không có dịch vụ đô thị, thiếu đồng bộ. Đây cũng là nguyên nhân làm cho thị trường bất động sản thêm trầm lắng.

Chính vì vậy, Bộ Xây dựng đã tập trung xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định 11/2013/NĐ-CP nhằm quản lý chặt chẽ việc phát triển đô thị theo quy hoạch và kế hoạch. Bộ cũng đã hoàn thiện và trình Chính phủ Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội nhằm cụ thể hóa các quan điểm trong Chiến lược nhà ở quốc gia.

Cùng với các giải pháp tổng thể được nêu tại Nghị quyết 01 và 02/NQ-CP của Chính phủ vừa được ban hành đầu năm 2013, vai trò điều tiết của Nhà nước đối với phát triển đô thị và thị trường bất động sản sẽ được tăng cường, đặc biệt trong việc hướng tới giải quyết nhu cầu nhà ở của người dân.

Nhậm chức đúng thời điểm ngành xây dựng và thị trường bất động sản vô cùng lao đao, Bộ trưởng đã chèo chống như thế nào?

Đúng là có nhiều việc phải làm. Không chỉ riêng tôi mà lãnh đạo nhiều bộ, ngành khác cũng nhận nhiệm vụ vào thời điểm kinh tế đất nước đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ khủng hoảng tài chính toàn cầu cùng những bất cập nội tại của kinh tế trong nước.

Chưa bao giờ Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành lại đồng loạt vào cuộc như trong thời gian qua. Bản thân tôi với tư cách là lãnh đạo Bộ Xây dựng đã chủ động bám sát tình hình thực tế, thường xuyên phối hợp với các bộ, ngành, Hiệp hội, doanh nghiệp... tập trung xây dựng các giải pháp tổng thể nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường này. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng

Điều này tạo áp lực lớn nhưng cũng là động lực, cơ hội để chúng tôi nhìn nhận nghiêm túc những hạn chế, khiếm khuyết của ngành, từ đó đổi mới tư duy và làm việc nhiều hơn để có giải pháp khoa học, thực tiễn cũng như hình thức tổ chức thực hiện phù hợp nhằm tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, góp phần phát triển đất nước.

Thị trường bất động sản đình trệ không chỉ gây khó khăn trực tiếp cho các doanh nghiệp bất động sản mà còn ảnh hưởng đến thanh khoản của các tổ chức tín dụng, gây khó khăn cho nhiều lĩnh vực khác, tác động đến tăng trưởng kinh tế, việc làm và đời sống của người lao động...

Chưa bao giờ Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành lại đồng loạt vào cuộc như trong thời gian qua. Bản thân tôi với tư cách là lãnh đạo Bộ Xây dựng đã chủ động bám sát tình hình thực tế, thường xuyên phối hợp với các bộ, ngành, Hiệp hội, doanh nghiệp... tập trung xây dựng các giải pháp tổng thể nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường này.

Quan điểm của tôi là phải gắn việc tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản với thực hiện Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, đặc biệt là đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để cân đối cung cầu về trước mắt cũng như đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững về lâu dài. Các đề xuất của Bộ Xây dựng đã nhận được sự đồng thuận của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, sự hưởng ứng của các hiệp hội, doanh nghiệp và người dân.

Các nhóm giải pháp này bao gồm: hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước, bảo đảm thị trường phát triển ổn định theo quy hoạch, kế hoạch, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội; thực hiện rà soát các dự án phát triển nhà ở, khu đô thị để phân loại các dự án cần tạm dừng, được tiếp tục triển khai và các dự án cần điều chỉnh cơ cấu, đảm bảo cân đối cung - cầu; kết hợp giữa tái cơ cấu nợ cũ và giải quyết cho vay mới để hoàn thành các dự án dang dở đã có đầu ra; có gói tín dụng dành cho người mua nhà, theo đó các ngân hàng thương mại nhà nước dành tỷ lệ tối thiểu 3% tổng dư nợ tín dụng cho các đối tượng có thu nhập thấp, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang vay mua, thuê mua nhà ở xã hội và nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2, giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 với lãi suất thấp, thời hạn từ 10-15 năm, phần chênh lệch lãi suất được giải quyết bằng cho vay tái cấp vốn; cho phép thực hiện giảm 50% thuế suất VAT đối với đầu tư, kinh doanh nhà ở xã hội trong thời hạn 12 tháng; giảm 30% thuế VAT đầu ra đối với đầu tư, kinh doanh nhà ở là căn hộ dưới 70m2 có giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 trong thời hạn 12 tháng; áp dụng thuế suất 10% thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ đầu tư, kinh doanh nhà ở xã hội; cải cách thủ tục hành chính về thẩm định, phê duyệt quy hoạch và đầu tư, điều chỉnh cơ cấu dự án và đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận, ổn định tâm lý, lấy lại niềm tin cho thị trường...

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, các địa phương triển khai quyết liệt các giải pháp trên nhằm tạo sự chuyển biến tích cực đối với thị trường bất động sản, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, đáp ứng tốt nhất nhu cầu về nhà ở của người dân.

Trong năm 2012, thị trường bất động sản đã chứng kiến sự chuyển biến mạnh mẽ từ thị trường thuộc về người giàu, về giới đầu cơ sang thị trường của người có nhu cầu thực, trong đó có cả người thu nhập thấp. Ông đánh giá ra sao sự chuyển hướng này?

Sau thời kỳ phát triển nóng, thị trường bất động sản đã trầm lắng, lượng hàng tồn kho lớn, giá bán giảm mạnh nhưng giao dịch rất ít. Tình hình này khiến nhiều doanh nghiệp bất động sản lâm vào khó khăn ở các mức độ khác nhau, trong khi nhu cầu về nhà ở của người dân, nhất là người dân đô thị vẫn ở mức cao lại chưa được đáp ứng.

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp bất động sản có thời gian nhìn lại mình, nhìn lại những bất cập của thị trường, đặc biệt là sự lệch pha cung cầu các sản phẩm nhà ở để tìm ra những giải pháp nhằm cải thiện tình hình trước mắt cũng như phát triển lâu dài.

Trên thực tế thì trong năm qua, các giao dịch trên thị trường chủ yếu tập trung vào những sản phẩm có quy mô nhỏ, giá bán dưới 20 triệu/m2. Vì thế, nhiều chủ đầu tư dự án nhà ở đã chủ động cơ cấu lại sản phẩm, chuyển hướng từ đầu tư xây dựng nhà ở cao cấp phục vụ cho người thu nhập cao, sang làm nhà ở bình dân, nhà ở xã hội.

Việc chuyển hướng này vừa giúp cho các hộ gia đình có thu nhập thấp dễ tiếp cận với nhà ở, giúp doanh nghiệp bất động sản và các doanh nghiệp có liên quan như xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng, nội thất... thúc đẩy sản xuất kinh doanh, giải quyết nợ đọng, tiêu thụ sản phẩm đầu vào vừa tạo thêm việc làm cho người lao động...

Nhận định của ông về diễn biến của thị trường bất động sản trong năm 2013?

Năm 2013, thị trường bất động sản còn khó khăn, song về trung và dài hạn, thị trường sẽ tốt lên, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhà ở của người dân.

Tiếp nối xu hướng của năm 2012, năm nay, thị trường vẫn sẽ thuộc về người có nhu cầu thực thay vì chỉ phục vụ cho mục đích đầu cơ, cho người giàu như nhiều năm trước đây. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng

Điều dễ nhìn thấy nhất là trong năm 2013, việc cơ cấu lại nguồn cung của thị trường sẽ mạnh mẽ và rõ nét hơn 2012, đặc biệt nguồn cung nhà ở cho người nghèo với những sản phẩm diện tích nhỏ, giá bán phù hợp với thu nhập của đại bộ phận người dân sẽ tăng lên.

Tiếp nối xu hướng của năm 2012, năm nay, thị trường vẫn sẽ thuộc về người có nhu cầu thực thay vì chỉ phục vụ cho mục đích đầu cơ, cho người giàu như nhiều năm trước đây.

Tôi cho rằng với những nỗ lực của các bộ, ngành, đặc biệt là các địa phương trong việc thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản gắn với thực hiện Chiến lược nhà ở quốc gia, năm 2013 phân khúc nhà ở xã hội sẽ có bước phát triển mới, góp phần cải thiện khó khăn cho thị trường bất động sản.