“Hai năm trước, chúng tôi bắt đầu chương trình huy động vốn đầu tiên khiến chúng tôi mất rất nhiều thời gian để đàm phán với các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Phần lớn họ yêu cầu chúng tôi thành lập doanh nghiệp bên ngoài lãnh thổ Việt Nam ”, ông Phan Bá Mạnh, nhà sáng lập An Vui - startup cung cấp giải pháp giao thông vận tải cho biết trong cuộc trò chuyện với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại TECHFEST 2020 diễn ra vừa qua.

Nguyên nhân chính dẫn đến sự gián đoạn này xuất phát từ Nghị định số 38/2018 /NĐ-CP quy định điều kiện đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) và doanh nghiệp khởi nghiệp có quy mô dưới 30 nhân viên. Cụ thể, các nhà đầu tư không được phép đầu tư quá 50% vốn điều lệ của công ty.

Lozi, mạng xã hội tập trung vào các nhà cung cấp thực phẩm của Việt Nam, từng huy động thành công khoản đầu tư 5 triệu USD từ Golden Gate Ventures có trụ sở tại Singapore và DesignOne Japan có trụ sở tại Nhật Bản. Tuy nhiên, công ty khởi nghiệp lại có trụ sở chính tại Singapore.

Antoree.vn, nền tảng học tiếng Anh đầu tiên tại Việt Nam có trụ sở tại Singapore. Một công ty khởi nghiệp khác tên là BabyMe cung cấp kiến ​​thức chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ và trẻ sơ sinh cũng trong tình trạng tương tự.

Ông Trịnh Tuấn, người sáng lập BabyMe, cho biết hầu hết các công ty khởi nghiệp trong nước đều mở công ty tại Singapore. “Chúng tôi phải ở bên ngoài để giải quyết các thủ tục đầu tư từ các quỹ nước ngoài”.

Trên giấy tờ, chi nhánh của BabyMe tại Việt Nam đang làm đối tác gia công phần mềm cho công ty tại Singapore nhằm đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư. “Đây là một kiểu chảy máu chất xám trong cộng đồng khởi nghiệp,” ông Tuấn nói thêm.

Có nhiều lý do đằng sau tình trạng này, bao gồm khả năng tiếp cận đầu tư dễ dàng hơn, thủ tục đầu tư đơn giản hơn và nhiều ưu đãi cho các công ty khởi nghiệp ở Singapore. Mặc dù vậy, việc hầu hết các công ty khởi nghiệp chọn hợp tác với các quỹ bên ngoài Việt Nam đang mất đi một khoản tiền khá lớn cho đất nước trong tương lai và phản ánh môi trường đầu tư trong nước không thuận lợi cho các công ty khởi nghiệp trong nước.

Tại sự kiện TECHFEST 2020, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng cho biết, từ khi Nghị định 38 đi vào thực hiện đã có một số bất cập.

“Hiện chúng tôi đang phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để điều chỉnh các quy định và sẽ sớm công bố những thay đổi này”, ông Tùng nói.

Thủ tướng cũng đã yêu cầu các bộ liên quan hoàn thành việc điều chỉnh trong năm nay. Vấn đề này không có gì mới đối với chính phủ, và trong những năm qua, nhiều ưu đãi cho các công ty khởi nghiệp cũng như các công ty công nghệ cao đã được ban hành. Tháng trước, Nghị định số 94/2020 / NĐ-CP quy định các chính sách và ưu đãi cho Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) đã chính thức có hiệu lực.

Theo quy định này, các doanh nghiệp, bao gồm cả các công ty khởi nghiệp thuộc NIC sẽ được hưởng lợi và tiếp cận các điều kiện đầu tư thuận lợi nhất như phải giải quyết ít thủ tục hành chính hơn và có 100% chi phí thuê đất trong 50 năm tại các khu công nghệ cao. Hơn nữa, họ sẽ có thể được hưởng thuế suất ưu đãi 10% trong 30 năm đầu tiên, thay vì 20% trước đây.