Theo nhận định của Thanh tra Chính phủ (TTCP), tình trạng chính quyền thờ ơ với dự án "treo" do nhiều nguyên nhân khác nhau và đang diễn ra ở hầu khắp miền Bắc, Trung, Nam khiến một bộ phận người dân không có nơi ở, thiếu đất sản xuất. Không ít người khiếu kiện, vượt cấp lên cơ quan TƯ vì cho rằng quy hoạch kém chất lượng, không sát với thực tế, tiền đền bù thấp, nhiều dự án có dấu hiệu đầu cơ, thu đất rồi "đắp chiếu", để cỏ mọc um tùm.

Trước phản ứng của dư luận, mới đây đã có vài địa phương đối phó bằng cách "phạt" các dự án không phát huy hiệu quả. Đơn cử như đầu năm 2012, tỉnh Bình Thuận thu hồi tới 165 dự án chậm triển khai. Vừa qua, huyện đảo Phú Quốc - Kiên Giang đã đồng loạt "trảm'' 49 dự án với tổng diện tích gần 3.268ha. Mới đây, tỉnh Quảng Bình cũng phải thu hồi 38 dự án với tổng diện tích gần 1.000ha đất. Nhưng lấy xong rồi lại để đó, chẳng khác nào thu hồi dự án "treo" rồi lại… tiếp tục "treo".

Trong khi đó, ngày 4-9-2012, Chính phủ đã ban hành Nghị định 64/2012/NĐ-CP về cấp phép xây dựng với phương án giải quyết vấn đề trên rất linh động nhưng không kém phần nghiêm khắc. Cụ thể, sẽ thu hồi giấy phép đã cấp nếu sau 6 tháng gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa khởi công. Đặc biệt, chính sách mới nêu rõ, các công trình nằm trong khu vực đã có quy hoạch chi tiết được công bố nhưng chưa có quyết định thu hồi đất sẽ được cấp phép xây dựng tạm. Đây là tin vui đối với nhiều người dân. Vì rất nhiều hộ dân nằm trong vùng quy hoạch "treo", dự án "treo" đã không được phép xây dựng mới, cải tạo đất sản xuất trong nhiều năm liền khiến điều kiện sinh hoạt rất khó khăn.

Như vậy, áp "cây gậy" 64, các sở, ngành sẽ không thể tiếp tục thoái thác trách nhiệm trong giải quyết quy hoạch treo. Và đây cũng là lúc rất cần có sự vào cuộc hơn nữa của TTCP, Bộ TN&MT để kiểm tra, giám sát, hạn chế tối đa việc xóa quy hoạch, dự án "treo" bằng cách phạt nhưng cho tồn tại hoặc thu hồi xong lại để đấy.