Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính - ông Phạm Đình Thi, trao đổi bên lề buổi Phổ biến về các luật thuế mới vừa diễn ra tại Hà Nội, cho hay, chỉ còn 45 ngày nữa, Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp sẽ có hiệu lực.

Luật không đặt nặng mục tiêu tăng số thu ngân sách vì số thu không lớn, trong khi đối tượng thu lại rộng, mà nhằm kiểm kê, kiểm soát đồng thời sẽ đánh thuế rất cao đối với các đối tượng sử dụng không đúng mục đích và lấn chiếm.

Ước tính, số thu thuế cả nước chỉ vào khoảng 3.000 tỷ đồng. Cho dù số thu ngân sách về thuế đất ở khu đô thị lần này có thể tăng lên, thậm chí có nơi tăng cao gấp 3 lần nhưng bù trừ lại, đối với khu vực nông thôn thì lại giảm nhẹ so với Pháp lệnh về thuế nhà đất trước đây.

Đại diện cơ quan soạn thảo Luật cũng đánh giá, thuế đất phi nông nghiệp này thực chất tác động không lớn đến các cơ sở sản xuất kinh doanh. "Chúng tôi đã tính toán đến từng doanh nghiệp, mức thuế chỉ vào khoảng 0,0... mấy %. Như vậy mỗi doanh nghiệp vào khoảng vài chục triệu đồng. Đây là con số rất nhỏ nên sẽ không vấn đề gì cả", ông nói.

- Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp được khẳng định không vì mục tiêu số thu nhưng theo báo cáo Quốc hội thì ngân sách thu được hiện nay lại chủ yếu từ nguồn thu từ đất. Ở đây phải hiểu ra sao, thưa ông?

Phạm Đình Thi: Trong số thu của các địa phương đúng là số thu về đất là rất lớn nhưng thực tế trong đó chủ yếu là số thu từ tiền thuế đất của Nhà nước và việc Nhà nước giao quyền sử dụng đất.

Các khoản thu về đất trên cả nước xoay quanh khoảng 40.000 tỷ đồng. Trong khi thuế đất phi nông nghiệp chỉ khoảng 3.000 tỷ. Con số này chỉ chiếm chưa được 10% trong tổng các loại thu từ đất.

Tổng thu từ các loại đất cũng chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số thu ngân sách chứ không phải phần lớn là từ đất.

- Trường hợp một người sở hữu nhiều mảnh đất ở các tỉnh thành khác nhau thì cách tính thuế như thế nào?

Trong khi xây dựng luật này, nhiều ý kiến cho rằng đối với hộ gia đình cá nhân - nếu sử dụng nhiều diện tích đất ở nhiều địa phương khác nhau - thì cũng phải cộng tất cả để tính thuế và cũng phải áp dụng hạn mức. Tuy nhiên, chúng ta thấy thực tế là vì quỹ đất và người dân sống ở các tỉnh khác nhau nên việc công bố hạn mức sử dụng đất ở các tỉnh cũng rất khác nhau.

Hơn nữa, theo quy định, diện tích đất để tính thuế là tổng diện tích đất sử dụng được tính thuế nhưng áp dụng hạn mức thuế để tính diện tích đất khác nhau (mức thuế suất 0,03%; 0,07 và 0,15%) thì được tính diện tích của các thửa đất mà hộ gia đình, cá nhân sử dụng trong phạm vi một thành phố hoặc một tỉnh trực thuộc trung ương. Bởi ngay như ở Hà Nội, cũng có những nơi công bố hạn mức đất ở trong nội thành cao gấp 4-5 lần, thậm chí cao hơn nữa, so với những khu vực khác.

- Còn trong khu vực giáp ranh, đất lấn chiếm?

Lĩnh vực đất đai rất phức tạp, mỗi miếng đất đều có mục đích sử dụng riêng của nó chứ không phải ai cũng có thể sử dụng bất kể thứ gì trên đất được. Đất làm nhà ở khác, đất kinh doanh khác...

Hiện nay đất lấn chiếm ở khu vực giáp ranh vẫn chưa có quy định cụ thể. Vấn đề này được giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường và phải xác định như thế nào mới gọi là lấn chiếm, bởi ví dụ trong hành lang có những chỗ người dân được tạm thời sử dụng thì không thể gọi đó là lấn chiếm được.

- Ông nói sao khi có những ý kiến cho rằng, cách tính thuế đất giữa nhà chung cư cao tầng và thấp tầng hiện nay là thiếu bình đằng, nhà cao tầng nhiều khi lại phải đóng thuế cao hơn thấp tầng?

Theo quy định của Luật thuế, đối với nhà chung cư cao tầng thì phải sử dụng hệ thống phân bổ rồi trên cơ sở đó mới tính diện tích. Đúng là trên thực tế hiện nay có một số chung cư khoảng 2-3 tầng với diện tích hệ số chia cho từng gia đình sẽ nhỏ hơn những nhà chung cư 17-18 tầng.

Tuy nhiên diện tích chỉ là một khía cạnh, ngoài ra còn giá tính thuế. Thường các chung cư cao cấp ở những vị trí trung tâm thì giá đất cao, thậm chí có những nơi giá cao hơn gấp nhiều lần so với những khu hiện có chung cư thấp tầng.

- Tác động đến thị trường giá cả BĐS như thế nào sau khi Luật thuế đất phi nông nghiệp được áp dụng, thưa ông?

Như đã nói ở trên, luật này không ảnh hướng đến sản xuất kinh doanh, do đó nó cũng không tác động nhiều lên thị trường đất đai.

Nếu nói ảnh hưởng đến thị trường BĐS thì đó lại ở vấn đề khác. Theo luật thuế mới này mức thu sẽ có 3 hạn mức. Thuế đất trong hạn mức, ngoài hay vượt hạn mức hoặc sử dụng không đúng mục đích sẽ có mức thu chênh lệch khác nhau.

Cảm ơn ông!