Những ngôi nhà xập xệ, cũ nát sẽ được xây mới mà không cần sổ đỏ?

Bộ Xây dựng vừa đưa ra dự thảo thảo Nghị định giấy phép xây dựng và quản lý xây dựng theo giấy phép trong đó đề xuất cho phép đất không có bất kỳ giấy tờ gì, nhưng không có tranh chấp thì cũng được cấp phép xây dựng.

Lập tức đề xuất này đã bị đại diện nhiều cơ quan quản lý cho rằng sẽ khiến cho việc quản lý thêm khó khăn, làm nảy sinh tiêu cực ở cấp xã, phường và người dân sẽ có thể chây ì trong việc làm nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.

Tuy nhiên, đề xuất này được sự đồng tình ủng hộ của hàng vạn người dân vì họ hy vọng sẽ bớt đi nỗi khổ khi phải đi làm các thủ tục để được cấp sổ đỏ.

Sổ đỏ là một loại giấy tờ quan trọng nhất, cơ bản nhất đối với nhà, đất nhưng có lẽ chính vì thế mà lâu nay là người dân khi làm sổ đỏ vẫn phải “chạy”, phải “xin”. Thủ tục và những rắc rối phát sinh do cán bộ đòi hỏi khi người dân đi xin sổ đỏ là một “mê hồn trận” và là sự hãi hùng với bất kỳ người dân nào. Nếu họ không “biết ý” thì dù giấy tờ đầy đủ, hợp pháp vẫn cứ bị ách lại mà không rõ lý do. Thậm chí, cách đây chưa lâu, một vị quan chức của Bộ Tài nguyên – Môi trường tiết lộ rằng chính gia đình ông cũng phải bỏ hàng chục triệu đồng “bôi trơn” mới được cấp giấy tờ nhà đất.

Thực trạng trên đây đang diễn ra hàng ngày và nó càng trở nên vô lý khi đáng lẽ ra việc này là nhiệm vụ mà chính quyền và cơ quan quản lý phải làm, bất kể là người dân có yêu cầu hay không. Nói cách khác là chính quyền phải thực hiện quản lý đất đai và các biến động trong sử dụng đất của tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng đất; không có lẽ gì người dân lại phải bỏ tiền ra “xin” để mảnh đất của họ được chính quyền “biết” và “theo dõi”. Chính vì sự vô lý này cứ nghiễm nhiên tồn tại nên trong nhiều trường hợp đã đẩy người dân vào tình cảnh chạy như đèn cù khi làm việc với cơ quan Nhà nước và từ đó họ buộc phải chọn một trong số những giải pháp là đưa hối lộ hoặc cứ sử dụng đất mà bất chấp các quy định của luật pháp.

Việc xin cấp phép xây dựng cũng vô cùng nhiêu khê, phức tạp với hàng chục loại giấy tờ nhưng trên thực tế, những vi phạm vẫn diễn ra. Chính vì những vướng mắc này mà trước đây vài năm đã có một số cơ quan, địa phương đề xuất bãi bỏ quy định phải có sổ đỏ mới được cấp phép xây dựng và âm thầm thực hiện bằng cách “lơ” đi cho công trình tồn tại.

Trên thực tế, phần lớn đất đai hiện nay thường không có hoặc không có đầy đủ các loại giấy tờ, giấy tờ không hợp pháp, sổ sách theo dõi, quản lý đất đai không theo kịp những biến động trong quá trình sử dụng đất. Xét cho cùng, việc chậm cấp sổ đỏ cho dân lỗi phần nhiều là do cơ quan quản lý (do các thủ tục nhiêu khê, lối làm việc quan liêu, chậm trễ, hồ sơ địa chính không đầy đủ… chứ chưa nói đến những biểu hiện tiêu cực).

Trường hợp khi người dân đã xây được nhà rồi thì sẽ không chịu thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và những tiêu cực, xin cho ở cấp xã có thể xảy ra. Nhưng cơ quan Nhà nước hoàn toàn có thể xử lý những hành vi này bởi một quy định khác chứ không nên vì dễ cho mình mà đẩy cái khó, cái khổ cho dân.

Chúng ta đang quyết liệt thực hiện cải cách hành chính và phấn đấu chuyển từ nền hành chính xin cho, trì trệ để hình thành một nền hành chính phục vụ; nơi người dân và doanh nghiệp được tham gia vào quá trình đánh giá, cho điểm các dịch vụ công. Liệu có hợp lý khi cứ bắt người dân phải chịu thiệt hại bởi lỗi của cơ quan Nhà nước?