Đại biểu Đồng Hữu Mạo (Thừa Thiên-Huế) .

Thu hồi đất quá rộng

Một số ĐB băn khoăn, cho rằng cần làm rõ hơn phạm vi quyền của nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu và quyền của người dân về đất đai; cũng như đảm bảo hài hòa lợi ích trong quan hệ thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội.

Đại biểu Nguyễn Bắc Việt (Ninh Thuận). Ảnh: Hồng Vĩnh.

ĐB Nguyễn Bắc Việt (Ninh Thuận) phân tích, Luật Đất đai dùng khái niệm “thu hồi đất” là chưa phù hợp. “Trong những năm 1930, chúng ta đã nêu khẩu hiệu “người cày có ruộng”.

Cách mạng Nga cũng nêu khẩu hiệu “bánh mỳ và ruộng đất”. Sau khi chúng ta giành được chính quyền thì phải lo ruộng đất cho dân, dùng khái niệm “thu hồi đất” là không ổn. Vì “thu hồi đất” chỉ nên quy định đối với trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai” - Ông Việt nói. Tương tự, ĐB Đồng Hữu Mạo (Thừa Thiên-Huế) cũng cho rằng, khái niệm thu hồi đất có phần không ổn. “Đất đai vẫn là của Nhà nước sao Nhà nước lại phải thu hồi? Chỉ là thu hồi quyền sử dụng đất thôi chứ” - Ông Mạo lập luận.

Một số ĐB nhận xét quy định thu hồi đất tại Luật Đất đai còn chung chung, chưa cụ thể bằng quy định tại dự thảo Hiến pháp. “Phải quy định rõ các dự án nào phục vụ phát triển kinh tế, xã hội. Nếu không quy định chi tiết đối với các trường hợp thu hồi đất, thì rất dễ bị lợi dụng, dẫn đến thu hồi tràn lan...” - ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) lo ngại.

Đại biểu Phương Thị Thanh (Bắc Kạn).

ĐB Phương Thị Thanh (Bắc Kạn) đặt vấn đề phải chăng không nên quy định mọi trường hợp đều thu hồi đất bằng biện pháp hành chính. Thay vào đó, có thể chuyển sang hình thức thỏa thuận, quy định tại điều 73 của dự thảo ví dụ như một số dự án khai thác khoáng sản vì mục đích lợi nhuận của nhà đầu tư...

Đền bù phải cao hơn thu hồi

ĐB Huỳnh Nghĩa nói “giá đất là vấn đề nhạy cảm nhất hiện nay không chỉ với Nhà nước, doanh nghiệp mà đối với hàng triệu hộ dân”. Chính giá đất không theo thị trường là nguyên nhân gây khiếu kiện. Nhưng quy định về nguyên tắc định giá đất tại dự thảo vẫn mang tính chủ quan, không biết đâu là chuẩn. “Cần có quy định đảm bảo công khai, minh bạch về giá đất và nên có cơ quan định giá đất độc lập”, ĐB Nghĩa đề nghị.

Vấn đề đền bù được ĐB Đồng Hữu Mạo nhìn nhận là “không thỏa đáng”. Bởi việc thu hồi đất hiện nay giống như “lấy lợi ích của người sử dụng đất để chuyển cho các doanh nghiệp, như vậy là không đúng”. “Nếu đền bù thỏa đáng rồi thì người dân cãi cọ làm gì”- ông Mạo lập luận và kiến nghị cần phải đền bù giá trị lớn hơn giá trị đất thu hồi. “Có thể đền bù bằng 1,3 lần giá đất quy định. Nói chung là phải đền bù với giá trị cao hơn cái đã thu hồi”- ông Mạo đề nghị.

Quy hoạch chỉ cò được lợi

Nhìn vào quy định tại dự thảo, không ít ĐB băn khoăn chưa thấy vai trò của người dân tham gia vào làm quy hoạch đất đai. Để tăng vai trò đó, ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Trị) đề nghị nên quy định lấy ý kiến người dân về quy hoạch sử dụng đất. Sở dĩ người dân phản ứng vì họ không biết, không được tham gia vào quy hoạch đất đai. Sở hữu đất đai toàn dân, phải để dân được tham gia, bàn bạc và dân kiểm tra mới đúng.

“Như hiện nay, nhiều trường hợp dân không biết quy hoạch nhưng cò thì biết. Cuối cùng quy hoạch chỉ phục vụ cho co. “Cò biết, cò mua” hết để kiếm lời. Nhưng cũng có trường hợp cò biết rõ nên bán hết, dân không biết mua lại dẫn đến chịu thiệt thòi rất lớn...”, ông Phương nói.

Theo chương trình, Luật Đất đai được Quốc hội thông qua ngày 29/11.