Đây là điểm chính trong đề án khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai và tài sản nhà nước phục vụ phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011 – 2020 do Bộ Tài chính đang soạn thảo.

Đề án, sẽ được bộ này đưa ra thảo luận tại một hội thảo tổ chức ngày mai (24-3), sẽ có hai phương án thu ngân sách từ đất đai.

Phương án 1, theo bộ này, tổng số thu NSNN từ đất (tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế chuyển nhượng quyền sử dụng đất) bình quân là 81.646 tỉ đồng/năm.

Phương án 2, tổng số thu NSNN từ đất bình quân là 98.624 tỉ đồng/năm với giả định giá đất tăng 20% (không tính trượt giá) và có dự kiến phát sinh thêm khoản thu đối với thuế tài sản.

Như vậy, theo phương án nào thì NSNN dự kiến sẽ có 4- 5 tỉ đô la Mỹ mỗi năm từ nguồn đất đai.

Các nguồn chính từ việc tăng thêm này bao gồm đất khu công nghiệp (tăng 128 ngàn héc ta), đất ở đô thị (68 ngàn héc ta) và một số loại đất phi nông nghiệp khác (210 ngàn héc ta) trong giai đoạn từ nay đến 2020.

Bộ này cho rằng, nguồn lực tài chính khai thác từ đất đai tập trung vào ngân sách nhà nước trong cả giai đoạn 2011-2020 là rất lớn. Trên thực tế số thu này có thể còn cao hơn vì giá đất tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo lộ trình mới đang dần tiếp cận giá thị trường, nhất là trong trường hợp chuyển mạnh sang đấu giá đất để giao đất, cho thuê đất.

Để đạt mục tiêu này, Bộ Tài chính cho tiếp tục đổi mới chính sách tài chính về đất đai, nhà nước chủ động điều tiết giá đất trong thị trường bằng quan hệ cung - cầu; đảm bảo xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường có sự điều tiết của nhà nước.

Theo tinh thần này, khung giá đất hiện tại dự kiến sẽ bị bãi bỏ. Chính phủ chỉ quy định nguyên tắc, phương pháp xác định giá đất để Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành bảng giá đất và quyết định giá đất theo cơ chế thị trường.

Bảng giá đất được xây dựng chi tiết hơn theo vị trí, vùng, mục đích sử dụng đất và điều chỉnh kịp thời khi thị trường có biến động lớn; làm căn cứ để xác định nghĩa vụ tài chính, tính bồi thường khi nhà nước thu hồi đất và các mục tiêu khác trong quản lý đất đai. Trong trường hợp chưa kịp điều chỉnh bảng giá đất, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giá đất cụ thể.

Ngoài ra, phương pháp định giá đất cũng sẽ được cải cách để giá đất sát giá thị trường, khắc phục tình trạng các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản chủ yếu kiếm lời từ chênh lệch giá đất.

Bộ này cho biết sẽ nghiên cứu có cơ chế buộc người chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải khai báo trung thực giá đất chuyển nhượng.

Bên cạnh đó, nhà nước đẩy mạnh thu hồi đất theo quy hoạch, tạo quỹ đất “sạch” để đấu giá. Thực hiện đấu thầu các dự án có sử dụng đất; hạn chế tối đa tình trạng giao đất, cho thuê đất theo phương thức chỉ định nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch, bình đẳng trong việc tiếp cận đất đai đối với các đối tượng có nhu cầu sử dụng đất.

Theo Bộ Tài chính, số thu ngân sách nhà nước từ đất tăng trưởng cao qua các năm tạo nguồn lực quan trọng để đầu tư phát triển hạ tầng, trong đó thu từ tiền sử dụng đất chiếm tỷ trọng cao nhất và có mức tăng cao nhất.

Năm 2002 số thu các khoản từ đất khoảng 5.486 tỉ đồng, chiếm 4,4% tổng số thu NSNN. Đến năm 2010, số thu từ đất đai đã tăng lên là 67.767 tỉ đồng, chiếm 11,21% tổng số thu NSNN.