Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà đã có cuộc trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ nhân dịp Xuân mới Tân Sửu xoay quanh những kết quả quan trọng mà ngành xây dựng đã đạt đượt trong giai đoạn 2016-2020 và những định hướng lớn để phát triển ngành trong những năm tới.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà (Ảnh: VGP/Toàn Thắng)

Theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, trong nhiệm kỳ 2016-2020, đất nước và ngành xây dựng có nhiều thời cơ, thuận lợi nhưng vẫn còn khó khăn thách thức, đặc biệt là ảnh hưởng hết sức nặng nề của dịch bệnh COVID-19.

Trong bối cảnh đó, ngành xây dựng đã kịp thời xây dựng các chương trình hành động sát hợp, khả thi để thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Quốc hội, Chính phủ về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm giai đoạn 2016-2020.

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ Xây dựng đã ban hành gần 50 chương trình, kế hoạch hành động và nỗ lực quyết liệt triển khai đến từng đơn vị với các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể trong từng lĩnh vực. Đồng thời xác định các nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm chỉ đạo thực hiện nhằm tạo ra chuyển biến mạnh mẽ, có tính đột phá của ngành xây dựng hiện nay và trong thời gian tới.

“Trong năm 2020 và giai đoạn 5 năm 2016-2020, ngành xây dựng cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu chủ yếu đề ra trong kế hoạch. Toàn ngành duy trì được tốc độ tăng trưởng trung bình ở mức khá cao 8,5-8,7%/năm, cao hơn mục tiêu kế hoạch 5 năm cả nước đặt ra là 8,0-8,5%/năm”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh.

Bốn dấu ấn nổi bật

Điểm lại kết quả của 5 năm qua (2016-2020), theo bộ trưởng Phạm Hồng Hà, ngành xây dựng đã đạt được 4 dấu ấn nổi bật.

Thứ nhất, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, hoàn thiện công cụ quản lý nhà nước luôn được tập trung chỉ đạo thực hiện và hoàn thành khối lượng công việc lớn với nhiều đổi mới. Đến nay, về cơ bản hệ thống chính sách, pháp luật về xây dựng tương đối hoàn chỉnh, đầy đủ và đồng bộ với các pháp luật liên quan; đủ sức điều chỉnh các hoạt động trong thực tiễn và góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng.

Đặc biệt, công tác cải cách, rà soát cắt giảm thủ tục, điều kiện đầu tư kinh doanh đã đi vào thực chất. Qua đó đã thực hiện tích hợp các nội dung, quy trình thẩm định thiết kế xây dựng, giảm thời gian thẩm định khoảng 40 ngày; mở rộng đối tượng miễn phép xây dựng, đơn giản hóa hồ sơ cấp phép xây dựng, rút ngắn thời gian cấp phép xây dựng từ 30 xuống còn 20 ngày; mở rộng phân cấp tới UBND cấp tỉnh cấp phép xây dựng đối với các công trình đặc biệt; bãi bỏ 7 ngành nghề kinh doanh có điều kiện; cắt giảm, đơn giản hóa 157/254 điều kiện kinh doanh có điều kiện (đạt 62%) .

Theo báo cáo về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới, chỉ số cấp phép xây dựng luôn đứng ở tốp đầu trong 10 chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam.

Thứ hai, trong nhiệm kỳ qua, Bộ đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, triển khai một số đề án có tính quyết định đến việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư của toàn xã hội và của từng công trình, dự án đầu tư xây dựng; góp phần phòng chống tham nhũng và tiêu cực trong hoạt động đầu tư xây dựng; góp phần hoàn thiện thị trường xây dựng theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phù hợp với xu hướng phát triển và thông lệ quốc tế.

Cụ thể như các Đề án: Hoàn thiện hệ thống định mức và giá xây dựng; Đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật ngành xây dựng đến 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Đổi mới lý luận, phương pháp quy hoạch và phát triển đô thị; Phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030...

Thứ ba, cùng với việc tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển thị trường bất động sản ổn định, lành mạnh, Bộ đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện đề án, thực hiện các giải pháp tái cơ cấu và kiểm soát thị trường bất động sản.

“Lần đầu tiên trong gần 6 năm liền thị trường bất động sản phát triển ổn định, không có hiện tượng phát triển nóng, “bong bóng” hoặc trầm lắng, suy thoái, đóng góp quan trọng vào mục tiêu về kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ” Bộ trưởng Phạm Hồng Hà khẳng định.

Dẫn ra số liệu cụ thể, người đứng đầu ngành xây dựng cho rằng thị trường bất động sản có sự phát triển, tăng trưởng cả về quy mô, cơ cấu hàng hóa và doanh nghiệp. Hiện nay số vốn đăng ký và đang triển khai ở các dự án bất động sản khoảng 4,5 triệu tỷ đồng; thu hút vốn FDI trong 5 năm trở lại đây đạt khoảng 17,63 tỷ USD; đóng góp khoảng 0,4 điểm phần trăm trong tăng trưởng kinh tế; tổng thu liên quan đến xây dựng và bất động sản chiếm khoảng 11% GDP.

Thứ tư, năng lực ngành xây dựng nói chung và các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam có bước phát triển mạnh mẽ, ứng dụng nhanh và làm chủ nhiều công nghệ, tiến bộ khoa học kỹ thuật mới. Về cơ bản có thể tự thiết kế, thi công các công trình quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp trong các lĩnh vực công nghiệp, dân dụng, năng lượng... đảm bảo chất lượng công trình xây dựng theo thiết kế được duyệt.

Tiếp tục thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà khẳng định: Việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung và nhà ở xã hội (NOXH) nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và cấp ủy, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp đã tích cực triển khai chủ trương, chính sách về phát triển NOXH.

Hiện nay, cơ chế chính sách đã được xây dựng, ban hành cơ bản đầy đủ, tạo hành lang pháp lý thông suốt cho các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện, từ giai đoạn đầu tư xây dựng đến công tác quản lý vận hành.

Trong giai đoạn 2013-2016, Chính phủ đã dành gói tín dụng 30.000 tỷ đồng để phát triển nhà ở xã hội. Trong giai đoạn 2016-2020, Chính phủ tiếp tục bố trí vốn ngân sách và tín dụng cho lĩnh vực này theo quy định pháp luật

Qua tổng hợp báo cáo của các địa phương đến nay, trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành 249 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp với quy mô xây dựng khoảng hơn 104.200 căn hộ, với tổng diện tích khoảng 5,4 triệu m2. Ngoài ra đang tiếp tục triển khai 264 dự án, quy mô xây dựng khoảng 219.000 căn hộ.

“Kết quả này rất đáng ghi nhận nhưng còn thấp so với kế hoạch, mới đạt khoảng 42% mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 đạt 12,5 triệu m2 nhà ở”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nêu rõ.

Theo người đứng đầu ngành xây dựng, hạn chế, tồn tại vướng mắc lớn nhất hiện nay là thiếu nguồn cung NOXH. Nguyên nhân của tình trạng này do cơ chế chính sách hiện nay chưa đủ mạnh để khuyến khích các nhà đầu tư tham gia xây dựng NOXH. Thủ tục đầu tư xây dựng, phê duyệt giá bán, phê duyệt đối tượng mua nhà còn nhiều điểm bất cập. Nguồn vốn ngân sách bố trí hỗ trợ, lãi xuất chưa đáp ứng yêu cầu.

Một số địa phương chưa bố trí đủ quỹ đất để cho phát triển nhà ở xã hội, chưa quan tâm đến việc hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án nhà ở xã hội, chưa thực hiện quyết liệt trong công tác cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội.

Theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo và Bộ Xây dựng triển khai các giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội. Tuy nhiên, trong giai đoạn tới, chúng ta thấy cần phải thực hiện một số giải pháp căn cơ và quyết liệt hơn.

Trước hết, cần rà soát bổ sung hoàn chỉnh các loại quy hoạch, nhất là quy hoạch 1/500 tại các đô thị để tạo điều kiện phê duyệt dự án, cấp phép dự án nhà ở xã hội; thứ hai, các địa phương tập trung xây dựng, rà soát điều chỉnh, bổ sung Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương; rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ đất cho phát triển nhà ở xã hội; bố trí nguồn lực hợp lý để hỗ trợ các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án theo quy định, đồng thời quan tâm đầu tư các cơ sở hạ tầng thiết yếu như trường học, nhà trẻ, cơ sở khám chữa bệnh... Có các cơ chế, giải pháp cụ thể để hỗ trợ, khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp tích cực tham gia phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn

Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định của pháp luật về nhà ở xã hội đảm bảo đồng bộ, thống nhất để đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội.

“Bộ Xây dựng đang đẩy nhanh việc sửa đổi Nghị định 100 để tạo các cơ chế chính sách đột phá hơn, thuận lợi cho doanh nghiệp để tạo các cơ hội thuận hơn cho người dân để mua được NOXH. Đồng thời nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ để có chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở giá thấp có diện tích nhà ở hơn 70 m2 và giá bán phù hợp”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết.

Cơ hội và thách thức của thị trường bất động sản

Theo phân tích của Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: Thị trường bất động sản thường phát triển quá nóng, “bong bóng” khi có đồng thời hoặc phần lớn các yếu tố tác động như: Kinh tế vĩ mô không ổn định, tăng trưởng nóng; các thị trường đầu tư khác không ổn định, kém hấp dẫn; nguồn cung các loại sản phẩm bất động sản bị hạn chế, quá thiếu so với nhu cầu; chính sách tài chính, tín dụng bất động sản bị buông lỏng, chuẩn tín dụng bị hạ thấp; nguồn vốn đổ vào thị trường bất động sản quá lớn; thiếu sự can thiệp kịp thời, hợp lý của Nhà nước vào thị trường.

“Trên cơ sở đánh giá, dự báo các yếu tố có khả năng ảnh hưởng lớn đến thị trường bất động sản có thể dự báo thị trường bất động sản trong thời gian tới ít có nguy cơ xảy ra bong bóng bất động sản”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhận định.

Tuy nhiên, thị trường có thể tiếp tục xảy ra tình trạng tăng giá sản phẩm bất động sản tại các khu vực có quy hoạch trở thành các đặc khu, các khu đô thị mới, các dự án được đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội có vị trí thuận lợi, chủ đầu tư có uy tín.

Năm 2021 vẫn sẽ là năm có cả cơ hội và thách thức đối với thị trường bất động sản. Thách thức có thể kể đến là cơ cấu hàng hóa còn mất cân đối, nguồn lực xã hội huy động còn hạn chế, còn thiếu một số chính sách về tài chính, đất đai, tính minh bạch của thị trường… nhất là những diễn biến khó lường của đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cơ hội để thị trường bất động sản ổn định và phát triển. Việt Nam có chính trị, kinh tế vĩ mô ổn định và đã phòng, chống dịch COVID-19 khá hiệu quả, được quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Cùng với đó là xu thế dịch chuyển hoạt động sản xuất, kinh doanh, việc làm vào Việt Nam; thị trường nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá thấp vẫn có nhu cầu cao; nhiều cơ chế, chính sách, pháp luật đã được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới và sắp được ban hành, đặc biệt là sự chủ động kiểm soát thị trường của Nhà nước bằng cả công cụ quản lý và công cụ thị trường đã và sẽ tháo gỡ nhiều khó khăn cho thị trường bất động sản.

“Nếu Việt Nam nắm bắt được các cơ hội và quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành, đồng thời tiếp tục kiểm soát và khống chế thành công đại dịch COVID-19 thì thị trường bất động sản trong năm 2021 sẽ sớm ổn định, phục hồi và phát triển nhanh hơn”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho rằng.

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh, các Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã xác định các phương hướng, nhiệm vụ phát triển ngành xây dựng trong giai đoạn mới. Trong đó có một số điểm đáng chú ý là phát triển theo hướng hiện đại, nhanh và bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển, phù hợp với chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của cả nước và dựa trên cơ sở nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới, sáng tạo, tận dụng tốt nhất cơ hội phát triển của khoa học công nghệ, Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, chủ động hội nhập quốc tế.

Đủ năng lực thiết kế và thi công các công trình với mọi quy mô trong tất cả các lĩnh vực đáp ứng theo yêu cầu phát triển của đất nước, mở rộng thị trường xây dựng của các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam ở nước ngoài.

Phát triển mạnh công nghiệp vật liệu xây dựng theo hướng tiết kiệm năng lượng và tài nguyên khoáng sản, thân thiện với môi trường, có hàm lượng công nghệ cao, đáp ứng nhu cầu trong nước, tăng cường xuất khẩu vật liệu xây dựng cao cấp, phát triển các vật liệu xây dựng mới...

“Trên cơ sở định hướng này, ngành xây dựng sẽ sớm ban hành các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể cho cả giai đoạn và từng năm với quyết tâm cao nhất, nỗ lực lớn nhất để phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ, mục tiêu cho cả giai đoạn”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nêu rõ

Trong quá trình này, ngành xây dựng cần tiếp tục thực hiện tốt những bài học kinh nghiệm đã đúc rút trong các giai đoạn, nhất là giai đoạn 2016-2020 tạo tiền đề quan trọng để phát triển trong giai đoạn 2021-2025.