Người lao động mất việc, còn bị nợ hàng chục tỷ đồng

Một chuyên gia kinh tế phân tích, một thời gian dài, Nhà nước đã ưu ái cho các doanh nghiệp cổ phần hóa tiếp tục sử dụng đất đai của doanh nghiệp Nhà nước trước đó mà không tính đầy đủ giá trị của các khu đất này trong giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa. Không ít các nhà đầu tư mua doanh nghiệp cổ phần hóa chỉ nhìn vào giá trị thực tế các khu đất doanh nghiệp sử dụng. Các khu đất được các doanh nghiệp Nhà nước sử dụng làm nhà xưởng, kho hàng, văn phòng với chi phí thuê đất không đáng kể, không được tính vào giá trị doanh nghiệp vì dự kiến sẽ được tiếp tục sử dụng đúng mục đích để phát triển doanh nghiệp.

Trong con mắt của các nhà đầu tư, các khu đất này có thể là biệt thự, là chung cư, là trung tâm thương mại với giá trị hàng chục triệu, thậm chí hàng trăm triệu đồng/m2. Không ít các nhà đầu tư không hề phát triển ngành nghề truyền thống của doanh nghiệp trước đó, thậm chí cho người lao động nghỉ việc, sử dụng đất của Nhà nước trái phép. Đây là hành vi trái pháp luật. Nếu các hành vi này không được các cơ quan chức năng xử lý nghiêm, nếu đất đai của Nhà nước không được thu hồi thì nguồn lực thực tế của Nhà nước, của xã hội thất thoát rất lớn. Có những mảnh đất hàng chục tỷ, hàng trăm, thậm chí hàng ngàn tỷ của các doanh nghiệp cổ phần hóa đã không được sử dụng đúng mục đích, không đóng góp gì cho mục tiêu cổ phần hóa.

Cty CP Giày Sài Gòn là doanh nghiệp Nhà nước được cổ phần hóa, tiền thân là Cty Giày Ba Ta thuộc Bộ Công nghiệp. Cty Giày Sài Gòn được sử dụng hơn 10.000m2 đất tại 419 Lê Hồng Phong, quận 10, TPHCM theo Hợp đồng thuê của Nhà nước (kế thừa từ Cty Giày Ba Ta), trả tiền hàng năm, để làm văn phòng, nhà xưởng sản xuất giày dép, túi xách. Giá thuê đất hàng năm Cty Giày Sài Gòn trả cho Nhà nước là 100.000 đồng/m2, tức chưa đến 10.000 đồng/m2 cho mỗi tháng. Giá thuê rẻ bèo của khu đất vàng này được áp dụng từ năm 2007, giữ nguyên suốt 10 năm qua.

Những tưởng khu đất này sẽ tạo công ăn, việc làm cho hàng ngàn lao động. Thế nhưng đến 31.12.2015, Cty Giày Sài Gòn chỉ còn hơn 650 người lao động, đến 31.12.2016 thì chỉ còn 16 nhân viên. Cty đã ngừng hoạt động các ngành nghề truyền thống, cho công nhân nghỉ việc. Éo le hơn, đã mất việc làm, nhưng cán bộ nhân viên Cty Giày Sài Gòn vẫn bị nợ hơn 16 tỷ đồng tiền trợ cấp thôi việc (tính đến hết 31.12.2016). Như vậy, từ một doanh nghiệp tạo công ăn việc làm cho biết bao nhiêu con người, thì tiến đến người lao động lại mất việc làm, không những vậy, họ còn bị nợ tiền.

Thiệt thòi cho người lao động, ngân sách thất thu…

Theo quy định thì Cty Giày Sài Gòn không được phép cho thuê lại hoặc sử dụng đất sai mục đích. Nhưng Cty Giày Sài Gòn vẫn bất chấp quy định, cho Cty Thành Bưởi thuê lại 4.500m2 đất của Nhà nước để kinh doanh vận tải, và thu lợi hơn 400 triệu đồng mỗi tháng (chỉ tính phần Cty Giày Sài Gòn được nhận theo Hợp đồng cho thuê lại đất). Nghiêm trọng hơn, trong khi đang sử dụng đất sai mục đích, thu lợi hàng trăm triệu đồng mỗi tháng, nhưng tính đến 31.12.2016, Cty Giày Sài Gòn vẫn nợ đọng tiền thuê đất gần 13 tỷ đồng.

Trước các vi phạm trên, vừa qua, UBND quận 10 đã có văn bản đề nghị xử phạt vi phạm hành chính với Cty Giày Sài Gòn, buộc Cty này nộp lại số tiền thu lợi bất chính, đề nghị UBND TPHCM thu hồi đất của Cty Giày Sài Gòn, xử lý nghiêm các vi phạm của Cty Thành Bưởi. Theo UBND quận 10, nhu cầu xây dựng trường học cho các cháu trên địa bàn đang rất bức bách, Nhà nước cần thu hồi lại đất của Cty Giày Sài Gòn để làm trường học.

Sử dụng đất sai mục đích thu lời bất chính, nợ đọng tiền thuê đất, nợ cả tiền của người lao động, những sai phạm của Cty Giày Sài Gòn đã diễn ra trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, điều ngạc nhiên là Sở TN&MT TPHCM không xử lý gì mà chỉ “yêu cầu Cty Giày Sài Gòn sử dụng đất đúng mục đích, nếu tiếp tục vi phạm sẽ bị xử lý thu hồi …”. Trong khi Sở TN&MT chỉ nhắc nhở, yêu cầu, thì Cty Giày Sài Gòn vẫn tiếp tục vi phạm, khu đất của Nhà nước trị giá hàng ngàn tỷ đồng vẫn bị sử dụng trái mục đích, trong khi các cháu thì không có trường học, sân chơi. Liệu động thái được cho là khá nhẹ tay này của Sở TN&MT TPHCM có nghiêm minh?

Trong buổi gặp gỡ các trí thức của TPHCM mới đây, Bí thư thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân cho biết, hiện cơ cấu sử dụng đất của TPHCM chưa hợp lý, nếu chuyển đổi 1/3 đất nông nghiệp để phát triển công nghiệp, dịch vụ thì GDP tăng thêm 2,73 lần. Nếu các giải pháp này được thực hiện cùng với việc quản lý chặt chẽ quỹ đất, kiên quyết thu hồi các khu đất bị sử dụng trái phép, không đúng mục đích thì hiệu quả sử dụng đất sẽ tăng, thu ngân sách tăng, GDP sẽ còn tăng cao hơn nữa. Việc xử lý kịp thời các sai phạm, thu hồi đất nghiêm minh cũng là bảo đảm phân bổ các nguồn lực của xã hội một cách công bằng, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nghiêm túc tham gia khai thác quỹ đất.

Trong tài liệu được công bố mới đây, Cty Giày Sài Gòn dự kiến đầu tư xây dựng Trung tâm thương mại tại khu đất 419 Lê Hồng Phong. Như vậy, nếu đề xuất này được các cơ quan có thẩm quyền cho phép, thì liệu các sai phạm của Cty này thời gian qua sẽ được bỏ qua? Khi đó, chủ đầu tư vi phạm pháp luật sẽ được ưu ái tiếp tục giao đất để triển khai dự án? Trong khi các chủ đầu tư nghiêm túc thì mỏi mắt tìm các cơ hội đầu tư với các chi phí cao. Cổ phần hóa không những không đạt được mục tiêu tại Cty Giày Sài Gòn, mà tài sản của Nhà nước còn bị thất thoát, người lao động bị mất việc, ngân sách Nhà nước thì thất thu...