Quy hoạch “treo”, dự án “treo” là khởi nguồn của những khiếu kiện liên quan đến đất đai, chiếm 70% tổng số vụ khiếu kiện. Người dân phải chịu muôn vàn khó khăn, thậm chí thiệt thòi trong khi hàng nghìn héc-ta đất bị bỏ hoang, gây lãng phí. Người nông dân có đất nằm trong quy hoạch ngày qua ngày nhìn những thửa ruộng hoang hóa, bạc màu trong khi họ thiếu đất sản xuất, thậm chí không còn đất sản xuất.

Tuy nhiên, dư luận tỏ ra lo ngại khi tính đến tháng 1-2013, trên cả nước, tổng diện tích đất đã thu hồi lên đến 728.000ha (bao gồm 536.000ha đất nông nghiệp) của gần 1 triệu hộ gia đình. Trong đó, các dự án đầu tư chậm triển khai phải thu hồi lên đến gần 100.000ha tại 3.673 tổ chức kinh tế… nhưng cơ quan chức năng mới chỉ xử lý thu hồi lại cho Nhà nước được 24.606ha của 456 tổ chức, với số tiền xử lý hành chính vỏn vẹn 3,5 tỷ đồng.

Rõ ràng, ngành TN&MT cần tập trung đẩy nhanh tiến độ thu hồi các dự án. Về những vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Mạnh Hiển cho biết, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ quy định theo hướng: Các dự án đầu tư không đưa đất vào sử dụng trong thời hạn 12 tháng liền hoặc tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa mà nguyên nhân không phải do thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn, khủng hoảng kinh tế, tài chính thì phải nộp thuế lũy tiến theo quy định của pháp luật. Sau 24 tháng nộp thuế lũy tiến theo quy định của pháp luật mà chủ đầu tư vẫn không đưa đất vào sử dụng hoặc vẫn chậm tiến độ so với yêu cầu thì Nhà nước thu hồi đất và không thanh toán tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và chi phí đầu tư vào đất còn lại.

Thiết nghĩ, cùng với những quy định cụ thể nêu trên, trong thời gian tới, Bộ TN&MT, các địa phương cũng cần xem xét, đánh giá về khả năng tài chính của các chủ đầu tư để hạn chế tình trạng chủ đầu tư không có năng lực triển khai dự án; công tác rà soát tiến độ triển khai dự án cần được quan tâm thực hiện thường xuyên, cần yêu cầu chủ đầu tư có cam kết về tiến độ triển khai dự án để các ngành có cơ sở tham mưu đề ra biện pháp xử lý; kiên quyết xử lý đối với các dự án chậm triển khai nhưng không có nguyên nhân chính đáng… Có như vậy, công tác thu hồi các dự án “treo” mới được thực hiện một cách triệt để.