Ảnh: HOÀNG LONG

Thưa Phó Thủ tướng, hôm trước ông có nói là phải chờ đến Nghị quyết Trung ương 6 thì lúc đó Luật Đất đai mới làm đồng bộ được?

Vội là không được, bởi vì làm luật phải tuân theo quy trình của luật pháp như phải dự thảo bao nhiêu lần, đưa ra hội thảo bao nhiêu cơ quan, lấy ý kiến của nhân dân, các đối tượng. Nếu bây giờ làm vội bảo cuối năm nay thì quy trình làm Luật Đất đai sẽ ngắn lại. Một vấn đề phức tạp như vậy mà ngắn lại, ít ý kiến tham gia thì rất nguy hiểm. Hơn nữa lại chưa có Nghị quyết của Trung ương. Đúng là đại biểu sốt ruột thật nhưng bây giờ biết làm thế nào.

Bây giờ chỉ còn giá đất xử lý thế nào. Vừa rồi đưa ra cũng chưa được thuyết phục lắm vì Trung ương đề nghị phải xem lại giá đất xử lý thế nào, giáp ranh giữa hai phường thì xử lý thế nào. Thứ hai là phải xử lý đền bù thu hồi đất, bây giờ nó vẫn lình xình. Mà lình xình trong thu hồi đất chủ yếu vẫn là do giá đất, còn lại nguồn gốc đất. Đền bù giải phóng mặt bằng, thu hồi tái định cư, đất cho người dân tộc xử lý thế nào; đất cho nông lâm trường hiện vẫn còn 4 triệu ha thì xử lý thế nào. Đó là những vấn đề mà Trung ương đề nghị từ giờ cho đến Trung ương 6 cần phải làm rõ hơn.

Thưa Phó Thủ tướng, vậy giá đất mình sửa theo hướng như thế nào?

Giá đất là vấn đề khó. Giá đất thì Nhà nước khẳng định là phải sát thị trường. Tại sao phải sát thị trường vì nếu như giá thị trường thì không bao giờ được, vì thị trường rất biến động. Các quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc đều dùng từ sát giá thị trường, nhưng mà nhiều quốc gia họ có cơ chế đó là nếu cảm thấy chưa sát giá thị trường thì có một cơ quan khác để xử lý đó là tòa án. Cho nên Nhà nước vẫn khẳng định là Nhà nước đền bù cho người dân là sát với giá thị trường. Còn bây giờ làm thế nào để sát với giá thị trường thì giá điều chỉnh một năm một lần. Đối với các địa phương điều chỉnh giá đất hàng năm một lần rất là vất vả, bởi vì nó có rất nhiều thủ tục cập nhật giá đất. Thứ hai là sinh ra tâm lý chờ đợi, tức là kỳ vọng về tăng giá rất là cao. Chính vì vậy nó ảnh hưởng đến tất cả các dự án công trình. Bây giờ mình muốn có bảng giá đất thị trường. Mà đã thị trường thì không còn khái niệm năm nữa. Vậy thì khi làm công tác đền bù giải phóng mặt bằng thì ô nào biến động thì điều chỉnh. Và bảng giá đó luôn luôn được cập nhật. Còn trong trường hợp động đến một lô đất có biến động mà chưa kịp xử lý cập nhật giá thì xử lý trực tiếp vào dự án. Như vậy giá đất vẫn sát với giá thị trường.

Thưa Phó Thủ tướng, như vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu sẽ rất là lớn?

Thế cho nên sự phát triển các tổ chức định giá, các cơ quan chuyên môn được quan tâm. Thế nhưng việc phát triển các tổ chức định giá, các tổ chức tư vấn độc lập vẫn phải là có bước đi. Kiểu gì thì miền núi có khó khăn hơn. Do vậy cũng phải có lộ trình vì các vùng miền có sự khác nhau.

Thưa Phó Thủ tướng, có thông tin nói rằng Nhà nước thu hồi đất, và đối với các dự án quốc phòng - an ninh thì Nhà nước giao đất, còn các dự án kinh tế tư nhân thì Nhà nước sẽ đấu thầu để góp phần giải quyết vấn đề giá đền bù thu hồi đất?

Cái này đã có từ Luật Đất đai trước. Nhưng bây giờ có một cái thế này. Trước đây khi đưa ra như thế nhưng luôn vướng vào đất sạch. Vẫn biết nếu lấy đất đấy ra đấu thầu thì bao giờ hiệu quả cũng cao hơn là giao trực tiếp cho doanh nghiệp. Thế những để đấu thầu được thì phải có đất sạch. Để có đất sạch thì phải có vốn để làm quy hoạch. Sau khi quy hoạch xong rồi thì lại phải có tiền đền bù giải phóng mặt bằng tái định cư để có đất sạch, sau đó mới đấu giá. Thế thì đa số các địa phương vướng là do không có nguồn vốn cho việc này. Trong thời gian vừa qua chỉ có Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là họ có nguồn tiền nhiều, còn một số địa phương khác thì làm được ít. Khi họ có nguồn tiền nhiều thì họ làm trước, bởi vì khi đặt vấn đề là phải làm khu tái định cư trước, cho nên nó phải vào cỡ hàng chục ngàn tỷ, lúc đó mới có quỹ đất sạch để đấu giá thì hiệu quả nhất. Tức là khi đấy toàn bộ chênh lệch địa tô là Nhà nước được hưởng, lợi ích vào Nhà nước, nghĩa là vào toàn dân. Đa số bị vướng là về vốn, cho nên thường khi anh "nhảy ra” thì các doanh nghiệp bảo để tôi ứng vốn ra, tôi làm cái nọ, tôi làm cái kia, đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư vì địa phương không làm được. Song đôi khi hứa bỏ tiền ra nhưng cuối cùng lại không có tiền… Nói tóm lại cứ thế cái khó nọ lại chồng lên cái khó kia.