Việc Bến thuyền du lịch Vũng Tàu Marina tạm ngừng hoạt động gây xôn xao dư luận, làm nhiều người luyến tiếc về một hình ảnh đẹp của du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Điều gì đã làm một địa chỉ du lịch nổi tiếng đã từng là nơi tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch lớn của tỉnh, được nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến mà phải dừng hoạt động vô thời hạn? Chưa kể, mới đây nhất, tháng 12/2020, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã có quyết định tặng Bằng khen cho Vũng Tàu Marina vì đã có thành tích xuất sắc trong xây dựng và tổ chức hoạt động du lịch tại địa phương năm 2020.

Dự án Bến thuyền du lịch được Ban quản lý các KCN tỉnh BRVT cấp giấy chứng nhận đầu tư ngày 18/7/2012 với hai mục tiêu chính: Xây dựng bến thuyền du lịch và các công trình phụ trợ/ Sản xuất ca no, tàu thuyền bằng công nghệ mới và thân thiện môi trường.

Từ tên gọi đến mục tiêu dự án thì cả nhà đầu tư và cơ quan cấp phép ngay từ đầu đã hướng dự án đầu tư trở thành một Bến thuyền du lịch thực sự, vậy tại sao sau 9 năm hoạt động cơ quan quản lý lại cho rằng dự án Bến thuyền du lịch không được làm du lịch vì nó không phù hợp với quy hoạch và mục tiêu của khu công nghiệp được phê duyệt tại quyết định số 567/BXD/KTQH ngày 31/10/1996 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

Tại thông báo buổi làm việc với doanh nghiệp, Ban quản lý KCN cho biết đất xây dựng Bến thuyền du lịch hiện nay là đất nằm trong KCN được quy hoạch là đất công nghiệp không phải đất dịch vụ.

Sự bất nhất của cơ quan quản lý làm khổ doanh nghiệp

Theo tìm hiểu của phóng viên, dải đất 7000 m2 làm bến thuyền du lịch hiện nay mặc dù trên bản đồ địa chính thuộc ranh đất khu công nghiệp nhưng nó lại nằm ngoài hàng rào khu công nghiệp, thực chất nó là phần chân bờ kè bảo vệ đất KCN, phần diện tích này KCN không được sử dụng do thủy triều lên xuống. Để có mặt bằng làm bến thuyền, từ năm 2012 Công ty Vũng Tàu Marina đã phải san lấp hàng ngàn mét khối đất cát mới có được mặt bằng như hiện nay.

San lấp mặt bằng để xây dựng bến thuyền du lịch Vũng Tàu Marina năm 2012

Trước nhu cầu sản xuất tàu thuyền công nghệ mới thân thiện môi trường cần phải có chỗ để thử nghiệm, neo đậu, hoàn thiện và bàn giao tàu thuyền cho khách hàng, năm 2012 doanh nghiệp đã đề xuất với Ban quản lý các KCN để được thuê diện tích đất dọc bờ rào khu công nghiệp làm Bến thuyền du lịch phục vụ việc sản xuất và giới thiệu sản phẩm và đã nhận được sự ủng hộ của Ban quản lý KCN.

Từ chỗ ủng hộ doanh nghiệp mặt bằng đất đai phát triển sản xuất, gần 10 năm sau cơ quan quản lý lại “quay lưng” với doanh nghiệp khi vừa tố doanh nghiệp không sản xuất tàu, vừa không cho doanh nghiệp khai thác bến thuyền du lịch đã đầu tư.

Trên thực tế doanh nghiệp đã phải vượt qua bao sóng gió để làm ra những con tàu PPC đang neo đậu tại bến để phục vụ khách du lịch đi trải nghiệm. Chín chiếc thuyền buồm hai thân mang tên các huyện thành phố trong tỉnh do doanh nghiệp và nhà tài trợ NSJ làm ra tặng cho Tỉnh năm 2019 hiện đang còn neo đậu tại bến du thuyền Vũng Tàu Marina để quảng bá hình ảnh của tỉnh nhà, vậy mà cơ quan quản lý vẫn nói doanh nghiệp không sản xuất tàu. Bức xúc trước việc cơ quan quản lý tố doanh nghiệp sai sự thật, lãnh đạo doanh nghiệp đã phản ánh sự việc với Chủ tịch tỉnh BRVT.

Những vấn đề pháp lý cần phải xem xét

Thẩm quyền cho phép Bến thuyền du lịch hoạt động thuộc cơ quan nào?

Theo quy định của Luật Giao thông đường thủy năm 2014 và thông tư hướng dẫn số 50/2014/TT-BGTVT ngày 17/10/2014 thì việc cấp phép cho bến hoạt động thuộc thẩm quyền của Sở GTVT tỉnh BRVT và việc quản lý bến thuộc cảng vụ đường thủy nội địa. Như vậy bến thuyền du lịch được hoạt động hay không lại không thuộc thẩm quyền của Ban quản lý KCN.

Về lĩnh vực du lịch, một doanh nghiệp có đủ điều kiện hoạt động hay không thuộc quyền xem xét của Sở Du lịch địa phương.

Bến thuyền du lịch Vũng Tàu Marina đã được các cơ quan chuyên ngành như Sở Giao thông Vận tải, Sở Du lịch cấp phép hoạt động.

Trao đổi với phóng viên, luật sư Nguyễn Minh Tường cho rằng việc Ban quản lý KCN ra văn bản tạm dừng hoạt động du lịch tại dự án là không đúng thẩm quyền.

Hoạt động du lịch tại dự án có làm thay đổi quy hoạch hoặc mục tiêu của khu công nghiệp.

Trong các báo cáo gửi Ủy ban nhân tỉnh và biên bản làm việc với doanh nghiệp, Ban quản lý khu công nghiệp đề nghị phải điều chỉnh quy hoạch khu công nghiệp để bổ sung mục tiêu hoạt động du lịch nếu muốn cho doanh nghiệp hoạt động du lịch tại dự án với lý do quy hoạch khu công nghiệp được phê duyệt năm 1996 chỉ để sản xuất công nghiệp mà không có công nghiệp không khói – hoạt động du lịch.

Theo luật sư Nguyễn Minh Tường thì mọi doanh nghiệp đều có quyền đón khách đến tham quan hoạt động sản xuất, nhu cầu đón khách tham quan, giới thiệu sản phẩm là một nhu cầu chính đáng luật không cấm. Trên thế giới và trong nước đã có nhiều doanh nghiệp thường xuyên đón các đoàn khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu sản phẩm. Thông qua hoạt động du lịch doanh nghiệp giới thiệu và bán được nhiều sản phẩm nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có thể đón được khách đến tham quan vì nó còn tùy thuộc vào sản phẩm, môi trường công nghiệp của doanh nghiệp hay của địa phương.

Marina là một trường hợp đặc biệt khi doanh nghiệp vừa làm ra sản phẩm đẹp lại vừa biết tạo ra môi trường thu hút khách, thông qua hoạt động du lịch doanh nghiệp đã quảng bá được tàu thuyền thân thiện môi trường, làm gia tăng giá trị sản phẩm làm ra, điều này cần phải được khuyến khích thay vì cấm đoán.

Không phải doanh nghiệp nào trong KCN Đông Xuyên cũng có thể làm được điều tương tự như ở Vũng Tàu Marina, Ban quản lý KCN không nên quá lo sợ hoạt động tham quan của khách du lịch đến Marina làm thay đổi mục tiêu của khu công nghiệp. Cơ quan quản lý không nên hiểu máy móc về hoạt động du lịch như nhiều năm về trước. Chính phủ đã ban hành nghị định 82/2018/NĐ-CP về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế, theo đó đã có các mô hình khu công nghiệp sinh thái, hướng hoạt động công nghiệp gần gũi với thiên nhiên, thân thiện môi trường.

Dự án Bến thuyền du lịch Vũng Tàu Marina chính là mô hình sản xuất công nghiệp gắn với bảo vệ môi trường cần được các cơ quan quản lý tạo điều kiện và nhân rộng.