Từ những năm 60, 70 của thế kỷ trước, 68 hộ dân từ Hải Dương, Hưng Yên lên cổng đền Bảo Hà (thờ ông Hoàng Bảy) khai phá đất hoang, sinh cơ lập nghiệp. Từ đó đến nay họ sinh sống ổn định.

Nhiều hộ dân đang yên ổn mưu sinh tại khu vực cổng đền Bảo Hà.

Thu hồi đất mà không có quyết định

Gần đây, đền nổi tiếng linh thiêng nên người dân đến viếng khá đông. Các hộ làm dịch vụ kinh doanh đồ tế lễ… doanh thu cả tỷ đồng/năm. Hiện tại 1m2 đất ở đây có giá từ 5 - 7 triệu đồng. Thế nhưng, khi thu hồi đất của dân làm Dự án "Xây dựng công trình các hạng mục đền Bảo Hà", UBND huyện đền bù với giá quá rẻ mạt.

Ông Phạm Ngọc Hanh, 52 tuổi (bản Bảo Vinh) cho biết: Tôi bị thu hồi 100% đất ở (135m2), giá đền bù chỉ 160.000 đồng/m2, những vật dụng kiến trúc lại càng thấp hơn. Dự án thu 100% diện tích, nhưng chỉ cấp có 65m2 đất tái định cư. Gia đình tôi có 5 khẩu, vài năm nữa con cái lớn lên phải dựng vợ gả chồng thì biết nhét vào đâu?

Bà Nguyễn Thị Pháo (65 tuổi) bức xúc: Gia đình tôi ở ổn định trên 200m2 đất từ năm 1961 đến nay, gồm 1 ngôi nhà 5 tầng và 1 nhà sàn 2 tầng (tiền xây dựng trên 2 tỷ đồng) chưa kể giá trị đất. Thế mà huyện chỉ đền bù cho 107m2 và 1,4 tỷ đồng…

Hộ ông Phạm Trung Hợp và 4 hộ cùng sinh sống, kinh doanh trên diện tích 2.000m2, với nhiều dãy nhà sàn gỗ, nằm ở vị trí đắc địa. "Có người trả tôi hàng chục tỷ đồng nhưng tôi không bán vì muốn ở lại làm ăn. Thế mà nay, chính quyền thu hồi và đền bù với giá rẻ như bèo. Khi UBND huyện thu hồi đất không có quyết định của tỉnh, và UBND huyện cũng không có quyết định thu hồi đến từng hộ dân.

Đổi cục vàng lấy… quả khế

Theo ông Đặng Văn Dụng - Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Yên, Dự án "Xây dựng công trình các hạng mục đền Bảo Hà" do UBND huyện làm chủ đầu tư từ năm 2008 với kinh phí trên 13 tỷ đồng. Các thủ tục về đền bù thu hồi đất, phương án thiết kế... đều hoàn thiện (!). Công trình gồm hệ thống đường T1 và T2, bãi đỗ xe, sân hành lễ. Một phần diện tích dành cho tái định cư tại chỗ. Còn lại 16 lô sẽ cho đấu giá lấy kinh phí xây dựng hạ tầng.

Những hộ nào đủ tiêu chuẩn tái định cư thì diện tích (65m2) được tính bằng giá đền bù. Những hộ không đủ điều kiện mà có nhu cầu thì được mua 2,6 triệu đồng/m2. 68 hộ dân có đất bị thu hồi đều chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì vậy sẽ có một số hộ không đủ điều kiện tái định cư…

Nhưng người dân cho rằng: Đất này là do họ khai hoang từ những năm 60, 70, không có tranh chấp, sử dụng ổn định. Do vậy, nếu bị thu hồi đất họ phải được thương lượng. Đất ở đây tỷ lệ sinh lời cao, không thể áp giá đền bù mức 160.000 đồng/m2. Mặt khác, trước đây họ có hàng trăm mét đất nhưng nay chỉ được tái định cư 65m2, muốn có thêm diện tích lại phải "đấu giá ngay đất của mình" với mức khởi điểm là 2,8 triệu đồng/m2 (như dự kiến) thì khác nào "đổi cục vàng lấy quả khế".

Được biết, đến nay UBND tỉnh Lào Cai đã phải “bơm" tiếp 10 tỷ đồng, đưa mức đầu tư lên hơn 20 tỷ và yêu cầu phải triển khai dự án trong tháng 8. Nhưng đến 31.8 huyện mới đền bù được 29 hộ.