Kết quả kiểm tra của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) cho thấy chất lượng công trình đường hành lang ven biển phía Nam không chỉ kém mà còn có rất nhiều tiêu cực từ các khâu quản lý vốn, khảo sát, thẩm định, phê duyệt, thiết kế, dự toán, lựa chọn nhà thầu…

Khắp nơi đội vốn, lãng phí

Theo KTNN, quá trình phê duyệt điều chỉnh dự án cũng như dự toán và tổ chức đấu thầu tại dự án này chưa tuân thủ đầy đủ quy định của Chính phủ. Tại dự án thành phần (DATP) 1.1 có nhiều điểm bất hợp lý, như: Việc lựa chọn lớp đắp bao và đắp đất phải điều chỉnh làm tăng vốn đầu tư 11,5 tỉ đồng; các giải pháp thiết kế cầu (về chiều dài, kết cấu dầm), chọn hướng tuyến dẫn đến lãng phí; thiết kế đào bỏ 60 cm đất hữu cơ bề mặt và đắp trả bằng cát hạt mịn gây lãng phí trên 12,6 tỉ đồng; thiết kế bổ sung độ lún từ biến 13 cm làm tăng giá trị dự toán hơn 10,8 tỉ đồng; việc tính toán sai khối lượng thép thực tế làm tăng hơn 13 tỉ đồng... Tại DATP 1.2, việc quy định quy tắc làm tròn bất hợp lý trong hồ sơ mời thầu đã gây thiệt hại 554.620 USD (tương đương 11,6 tỉ đồng).

Ở DATP 2 và 3, chỉ riêng việc tính sai giá trị vật liệu cát đã làm đội vốn thêm 21,2 tỉ đồng so với dự toán. Ngoài ra, có hơn 14 tỉ đồng tăng thêm từ cách tính sai khối lượng ở các hạng mục khác. Đặc biệt, tại DATP 3, KTNN phát hiện nhà thầu liên danh Hanshin - Kukdong - Keangnam đã ký hợp đồng giao thầu phụ với giá trị lớn hơn 30% giá trị hợp đồng chính đã ký trước đó với Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận.

Nghiệm thu “nhầm”, thanh toán khống

Nghiêm trọng hơn, việc kiểm soát thanh toán vốn đầu tư của dự án chưa chặt chẽ và có nhiều sai sót, gây thất thoát lớn. Tại gói thầu CW 7/2, nhà thầu thi công và tư vấn giám sát bắt tay lập hồ sơ nghiệm thu, thanh toán trình chủ đầu tư chấp thuận thanh toán chưa đúng thực tế thi công với giá trị hơn 5,2 tỉ đồng; trong đó có việc thanh toán 2 lần đối với cùng một khối lượng thực hiện với giá trị hơn 4,8 tỉ đồng. Dự án này còn xảy ra tình trạng nghiệm thu thanh toán… nhầm đơn giá hạng mục ống vách vĩnh cửu và ống vách tạm thời khi thi công cọc khoan nhồi cầu Thới Bình (Cà Mau) với giá trị giảm trừ trên 800 triệu đồng.

Trong việc hợp tác với nhà thầu Hàn Quốc, chủ đầu tư có những ưu ái khó hiểu. Cụ thể, việc tính hệ số điều chỉnh giá hợp đồng không phù hợp quy định của hợp đồng và hồ sơ mời thầu làm tăng giá trị thanh toán cho nhà thầu gần 848 triệu won (tiền Hàn Quốc, tương đương 15,3 tỉ đồng); nghiệm thu thanh toán gần 950 triệu won khi chưa đầy đủ hồ sơ theo quy định.

Cũng theo KTNN, việc giải ngân, thanh toán tại dự án đường hành lang ven biển phía Nam chưa phù hợp với tiến độ cấp vốn. Vốn kế hoạch chưa sử dụng là 35 tỉ đồng trong khi nhu cầu vốn cho giải phóng mặt bằng và thanh toán thuế GTGT lên đến 291,4 tỉ đồng. Ngoài ra, tại Ban Quản lý giải phóng mặt bằng tỉnh Cà Mau, KTNN phát hiện đơn vị này không nộp kịp thời hơn 2,8 tỉ đồng lãi phát sinh vào ngân sách nhà nước.

Đề nghị khắc phục hậu quả, xử lý theo pháp luật

Với những sai sót nêu trên, KTNN yêu cầu Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long thực hiện xử lý tài chính khoản tiền hơn 188 tỉ đồng, cụ thể: thu hồi nộp ngân sách nhà nước 45.864.374.000 đồng; giảm thanh toán 318.303.000 đồng và xử lý khác 142.404.834.000 đồng.

KTNN còn đề nghị chủ đầu tư chấn chỉnh công tác quản lý dự án, quản lý tài chính, kế toán; khẩn trương khắc phục các hạn chế, thiếu sót trong quá trình thực hiện. Cụ thể, Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long phải xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các bên trong việc đưa vật tư, vật liệu sai xuất xứ nguồn gốc; việc chậm thi công ở gói thầu CW7/2; tính toán lại độ ổn định của nền đường tại các vị trí có chiều cao đắp 1,95 m< H <2,5 m không bố trí vải địa kỹ thuật cường độ cao loại 1; có biện pháp kiểm tra, kiểm soát chất lượng thi công, bảo đảm đúng thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật của dự án…

KTNN kiến nghị nghiêm khắc kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân (trong đó có Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long) và xử lý theo quy định của pháp luật.

Trong thông báo gửi Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng ngày 2-10, Phó Tổng KTNN Nguyễn Quang Thành đề nghị bộ chỉ đạo các đơn vị “bị” kiểm toán phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các kiến nghị nói trên và báo cáo kết quả thực hiện cho KTNN trước ngày 31-12 năm nay. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 25-10