Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2012. Sau một tháng triển khai thực hiện, TPHCM được xem là có nhiều thuận lợi vì đã có sự chuẩn bị từ năm 2011.
Cách tính thuế đất phi nông nghiệp mới căn cứ vào vị trí đất Ảnh Thiên Bình
Mục tiêu của Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với đất đai, khuyến khích việc sử dụng đất tiết kiệm có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ về đất, khuyến khích thị trường bất động sản phát triển lành mạnh và tạo sự đóng góp hợp lý của người sử dụng đất vào ngân sách nhà nước. Trong Luật thuế mới, có ba điểm khác biệt chính so với Pháp lệnh thuế nhà, đất 1992. Trước hết, đó là căn cứ tính thuế, nếu trước đây thuế dựa trên cơ sở thuế sử dụng đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp bằng 1-32 lần thuế đất nông nghiệp, được tính bằng lúa và quy ra tiền nhưng nay thuế được tính dựa vào vị trí, vị thế đất nằm trên con đường thế nào, trị giá ra sao từ đó xác định mức thuế. Tiếp đến là về đối tượng chịu thuế, quy định cụ thể hơn và mở rộng đối tượng đất chịu thuế, như đất trụ sở, cơ sở kinh doanh, các công trình khác phục vụ cho sản xuất... doanh nghiệp cũng phải đóng thuế. Đất sử dụng không đúng mục đích, đất chưa sử dụng phải chịu thuế suất 0,15%, đất lấn chiếm áp dụng mức thuế suất 0,2% và việc nộp thuế không phải là căn cứ để công nhận quyền sử dụng hợp pháp; Doanh nghiệp thuê đất của nhà nước đầu tư dự án ngoài khoản tiền thuê đất còn có thêm nghĩa vụ đóng thuế đất theo Luật mới. Nét mới nữa là những đối tượng có nhiều nhà đất thì ngoài việc đóng thuế đất của từng bất động sản, cuối năm còn phải đóng thêm khoản thuế bổ sung”, bà Nguyễn Thị Bích Vân- Phó phòng quản lý các khoản thu từ đất của Cục Thuế TPHCM phân tích. Thuế được tính: nếu tổng diện tích đất trong hạn mức, thuế suất là 0,03%, nếu vượt không quá 3 lần hạn mức, thuế suất là 0,07%, nếu vượt trên 3 lần hạn mức, thuế suất là 0,15%.
Theo bà Nguyễn Thị Bích Vân, từ năm 2011 khi có Luật, có Nghị định, có Thông tư, các Chi cục thuế ở các quận huyện đã thực hiện công tác chuẩn bị để triển khai Luật Thuế mới và đã tổ chức thí điểm tại quận Thủ Đức trong năm 2011. Qua tổ chức thí điểm có thể thấy theo cách tính thuế mới, đất khu dân cư nông thôn thì thuế giảm còn thành thị tăng. Triển khai bước đầu còn vướng mắc trong việc xác định rõ phần nào là đất lấn chiếm, phần nào là đất sử dụng sai mục đích. Bộ Tài nguyên & Môi trường đã kịp thời ban hành Thông tư số 45 về Hướng dẫn xác định diện tích đất sử dụng không đúng mục đích, diện tích đất lấn, chiếm, diện tích đất chưa sử dụng theo đúng quy định để tính thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Thông tư 45 chính thức có hiệu lực từ ngày 10-2-2012.
Hạn chót để các quận huyện nộp tờ khai là 30-6-2012, hạn chót để cơ quan thuế phải thông báo khoản thuế vào ngày 30-9-2012 và cá nhân, đơn vị có nghĩa vụ đóng thuế trước ngày 31-12-2012. Như vậy địa phương còn 5 tháng để triển khai việc kê khai, cơ quan thuế có 3 tháng để tính toán và người dân có 3 tháng để thực hiện nghĩa vụ đóng thuế đất phi nông nghiệp theo luật thuế mới.