(NoithatXHome.vn) Nghi lễ tạ ơn thầy mo còn được gọi là Kin chiêng boọc mạy, được tổ chức 3 năm một lần vào tháng 2-3 hoặc tháng 10-11.

Nghi lễ tạ ơn thầy mo là dịp để người dân trả ơn thầy mo đã chữa khỏi bệnh cho gia đình, người thân và cũng là dịp để các đôi trai gái gặp gỡ và nên duyên vợ chồng.

Cùng Portfolio khám phá về nghi lễ tạ ơn thầy mo nhé!

1. Nghi lễ tạ ơn thầy mo: Chuẩn bị nghi lễ thầy mo

Lễ hội Xăng Khan hay còn được gọi là Kin chiêng boọc mạy được tổ chức 3 năm 1 lần. Nghi lễ tạ ơn thầy mo là dịp để người dân khắp bản làng sẽ trả ơn thầy mô khi đã chữa khỏi bệnh cho gia đình và cũng là dịp để các đôi trai gái gặp gỡ và nên duyên vợ chồng.

Gia đình thầy mo sẽ khua chiêng trống để mời người dân trong bản đến tham dự lễ thay cho lời mời.

Trước kia, nghi lễ tạ ơn thầy mo diễn ra trong 3 ngày nhưng nay chỉ tổ chức vào 1 buổi tối.

Những ngày này, trai gái trong bản thường diện những bộ quần áo đẹp nhất, mới nhất để tham dự. Lễ hội thường xuyên diễn ra sau tiếng sấm đầu tiên của năm mới.

Trước đó khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng đã phải làm lễ để cúng rừng xin được vào để tìm chọn những cây tre nứa về tiến hành lễ Xăng Khan hay nghi lễ tạ ơn thầy mo.

• Không khí sôi động của Lễ hội đua bò Bảy Núi ở Châu Đốc (An Giang)
• Mót Hội An – Quán trà đá đặc biệt và nổi tiếng nhất Phố Hội.
• Tìm hiểu truyền thống làng nghề gỗ mỹ nghệ Phù Khê – Bắc Ninh

Để chuẩn bị nghi lễ tạ ơn thầy mo, gia đình ông Mo đã chuẩn bị lương thực cũng như thực phẩm: tiền, gà tối thiểu hàng chục con, gạ, lơn 1 con trên 50kg, rượu siêu, rượu cần….

Và công tác chuẩn bị sẽ được tiến hành hàng năm trước đó tùy theo điều kiện của mỗi gia đình.

Nghi lễ tạ ơn thầy mo được bảo lưu và trao quyền từ đời này sang đời khác và đã trở thành 1 phần không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt văn hóa của đồng bào dân tộc Thái ở miền tây Nghệ An.

Vật không thể thiếu trong nghi lễ tạ ơn đó chính là cây boọc mạy (xằng tang) được dựng ngay giữa nhà. Đây cũng chính là nơi để hành lễ.

Cây boọc mạy làm từ vật liệu từ cây tre hoặc nứa già, có 9 tầng, cao 4 m, khoét nhiều lỗ.

Trên cây được treo vật tượng trưng như: Chim, cá, ve sầu, rắn… được làm từ ruột cây sắn, cây tang ở trong rừng, hay được nhuộm xanh, đỏ, tím, vàng.

Trên đỉnh boọc mạy sẽ được cắm cây ô hình vuông, và được các thiếu nữ sử dụng khi những ông mo nhảy Xăng Khan.

Mâm lễ cúng của thầy mo được chuẩn bị riêng đó là: rượu, hai thanh đao dài, hương, nến, cơm và nhiều con vật sắc màu được làm thủ công bằng tay rất khéo giống chúng được trang trí trên cây boọc.

Người dân trong bản khi đến tham dự lẽ sẽ chung tay sắp lễ.

2. Nghi lễ tạ ơn thầy mo: Tiến hành nghi lễ thầy mo

Trong phần nghi lễ diễn ra bằng việc thầy mo sẽ gọi những thần linh hay tổ tiên trên Mường trời, những anh hùng dân tọc Thái để về dự lễ. Những bài sử thi, trường ca, truyền thuyết bằng những văn vần về thuở khai lập bản mường sẽ được kể lại.

Khi tham gia hành lễ, họ sẽ tuyển chọn những trai gái đang ở tuổi thanh xuân, có cha mẹ đầy đủ và gia đình sinh sống hòa thuận. Trang phục được thiết kế cho những người tham gia nghi lễ rất đẹp mắt với sắc màu đỏ đen.

Lễ Xăng Khan không những mang nhiều nghi thức mà còn có nhiều trò diễn, trò vui.

Cứ sau mỗi nghi lễ sẽ là 1 trò diễn minh họa cho những nội dung của nghi lễ đó. Mục đích là mô phỏng các thần linh, các ma có trong nghi lễ.

Khi hành lễ, những ông mo sẽ là người dẫn đầu, theo sau là những phụ nữ được cầm ô và cất điệu hát và múa bên cây boọc mạy.

Cuối cùng sẽ là phần lễ hội không thể thiếu. Đây cũng là dịp để các đôi trai gái có cơ hội tìm hiểu nhau, và kết duyên vợ chồng.

Xăng Khan là một nghi lễ mang đậm bản sắc văn hoá tâm linh và tiêu biểu trong sinh hoạt đời sống của đồng bào dân tộc Thái miền Tây Nghệ An.

Nghi lễ tạ ơn thầy mo đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia 11/9/2017. 

Và nhớ đồng hành cùng gotrangtri.vn trong những bài viết tiếp theo về thiết kế nội thất độc đáo nhé!

Theo Nguyễn Thị Chiên – Vnexpress