1. Vài nét về làng nghề sơn mài Bình Dương

Trong tiến trình phát triển, Bình Dương là vùng đất mang đậm nét văn hóa làng nghề thủ công truyền thống như: làng gốm, làng bánh tráng, làng chạm khắc gỗ hay làng hương,…

Trong đó, làng nghề sơn mài Bình Dương là một trong những làng nghề nổi tiếng với lịch sử lâu đời nhất trên địa bàn.

Bức tranh làng quê của nghệ nhân làng nghề sơn mài Bình Dương. (Ảnh: internet)

Theo ghi chép của lịch sử địa phương, cuối thế kỷ 18, theo dòng di dân, nhiều lớp thợ sơn mài từ đất Quảng Bình, Thuận Hóa đã mang theo nghề sơn vào tận xứ Đồng Nai, Gia Định trong đó có Tương Bình Hiệp (thuộc Thủ Dầu Một).

Từ đây, làng nghề sơn mài Bình Dương được hình thành và phát triển cho đến ngày nay.

Từ lối chế tác cha truyền con nối, tại làng nghề sơn mài Bình Dương, các lớp nghệ nhân luôn dày công gửi gắm tất cả tâm huyết để dần hoàn thiện thành tác phẩm sơn mài nghệ thuật lừng danh, với vẽ đẹp lộng lẫy và sâu lắng. Mỗi tác phẩm tranh sơn mài đều kết tinh bởi tinh hoa truyền thống.

•  Khám phá nét đẹp văn hóa làng nghề dệt lụa Vạn Phúc – Hà Đông

Làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp nổi tiếng ở Bình Dương. (Ảnh: internet)

Làng nghề sơn mài Bình Dương tập trung và phát triển mạnh ở Thủ Dầu Một (Chánh Nghĩa, Phú Cường, Tương Bình Hiệp, Tân An, Định Hòa). Chiếc nôi nghề sơn mài Bình Dương là làng Tương Bình Hiệp, sau đó lan rộng ra các làng khác tạo nên một hệ thống làng nghề nhộn nhịp. 

Trước năm 1975, nghề sơn mài Bình Dương mới chỉ phát triển trên địa bàn nhỏ, quy mô và sản xuất thủ công là chính.

Nhưng các sản phẩm đã được nhiều người biết đến, những bức tranh sơn mài đẹp là món đồ không thể thiếu trong nhà của các địa chủ giàu có, người nước ngoài.

Người nghệ nhân sơn mài Bình Dương giới thiệu các sản phẩm trưng bày. (Ảnh: internet)

Năm 1975 đến nay, sau nhiều biến đổi, ngành sơn mài ổn định và phát triển. Sơn mài cổ điển vẫn được ưa chuộng, thêm vào đó hàng loạt các mẫu mã hiện đại, phù hợp với yêu cầu cơ chế thị hiếu mới. Hàng sơn mài Bình Dương nay đã được bán rộng khắp cả nước, xuất khẩu ra các nước châu Á, châu Âu.

Với bề dày truyền thống và lịch sử phát triển vùng đất hơn 300 năm, nghề sơn mài trên đất Bình Dương vẫn giữ vững đậm đà bản sắc dân tộc.

Ngày nay, sự phát triển về khoa học công nghệ, nghề sơn mài với sự kế thừa truyền thống kết hợp với hiện đại đã góp phần tạo nên tính đa dạng mẫu mã, phong phú về chất liệu… 

2. Nét tinh hoa trong từng sản phẩm sơn mài Bình Dương

Sản phẩm sơn mài Bình Dương nổi tiếng được khách hàng ưa chuộng, bởi được chế tác từ nguyên liệu gỗ tự nhiên mang lại sự ấm cúng lại rất sang trọng. Hơn nữa, mỗi sản phẩm đều được làm rất tỉ mỉ, như gói trọn tất cả tinh hoa của làng nghề cũng như giá trị văn hóa dân tộc.

Từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến khâu cuối cùng của sản phẩm sơn mài Bình Dương phải trải qua quá trình gồm 25 công đoạn, mỗi công đoạn đòi hỏi một nghệ thuật riêng tỉ mỉ và công phu.

Đặc biệt, một quy trình sơn mỗi sản phẩm phải mất từ 3 đến 6 tháng mới đảm bảo yêu cầu chất lượng.

Sơn truyền thống dùng ở Tương Bình Hiệp là một hỗn hợp sơn Nam Vang và sơn Phú Thọ được pha chế riêng khác với các vùng khác trong nước.

Trong khâu chế biến sơn, đánh sơn cho chín được xem là một khâu quan trọng, đòi hỏi tay nghề, quá trình tích luỹ kinh nghiệm lâu năm của người thợ sơn.

Sản phẩm sơn mài Bình Dương nói chung có rất nhiều phương pháp thể hiện như: sơn mài sơn lộng, sơn mài vẽ mỏng, sơn mài khoét trũng, sơn mài đắp nổi, sơn mài cẩn trứng, sơn mài cẩn xà cừ, cẩn ốc… sự đa dạng về sản phẩm, về sự kết hợp sơn mài với các chất liệu khác như gốm, tre… có nhiều xưởng sản xuất, xuất khẩu hàng sơn mài như các xí nghiệp Thành Lễ, Đồng Tâm, Hùng Hương…

Sản phẩm của làng nghề sơn mài Bình Dương được làm từ chất sơn chọn lọc đặc biệt. (Ảnh: internet)

Ngày nay, các cơ sở tại làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp có khả năng sản xuất khá đa dạng các sản phẩm sơn mài, từ những bức tranh nghệ thuật đẹp đến các loại tủ, bàn ghế…

Bên cạnh các loại tranh sơn mài, còn có các sản phẩm sơn mài để sử dụng và trang trí như: bình hoa trưng bày, dĩa, vòng tay, hộp…

Trải qua nhiều thế hệ, nhiều biến cố cạnh tranh trên thị trường, sơn mài Bình Dương dù gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn giữ được nét đẹp truyền thống, đó là sự tinh xảo, nhẹ nhàng thanh thoát, đậm đà tính cách Á đông.

Và có một điều không thể phủ nhận là độ bền, độ bóng đẹp của chất liệu sơn ta đã làm cho sản phẩm sơn mài trở thành thứ ngôn ngữ của thời gian.

3. Tham quan làng nghề sơn mài Bình Dương 

Từ thị xã Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương, đi về phía bắc 7 km chúng ta sẽ có dịp đến thăm một làng nghề thủ công truyền thống được coi là lâu đời nhất ở đây, đó là làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp_cái nôi của nghề sơn mài Bình Dương.

Làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp không những là niềm tự hào của bao thế hệ nơi đây, mà còn là một nét văn hóa truyền thống đặc trưng của vùng đất đáng trân trọng.

Phòng trưng bày sản phẩm ở làng nghề sơn mài Bình Dương. (Ảnh: internet)

Được sự quan tâm của chính quyền địa phương, cùng với sự đồng lòng của nghệ nhân, người thợ, doanh nghiệp yêu nghề.

Ngày 29/8/2006, Hiệp hội Sơn mài – Điêu khắc Bình Dương được thành lập tại Quyết định số: 3838/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương. Hiệp hội sẽ là cầu nối quan trọng, góp phần gìn giữ và phát huy thế mạnh nghề truyền thống sơn mài ở Bình Dương.

Đến với làng Tương Bình Hiệp, bạn sẽ được khám phá trọn vẹn tinh hoa của nghề sơn mài Bình Dương nổi tiếng.

Ngoài trải nghiệm các công đoạn để tạo ra một sản phẩm sơn mài hoàn chỉnh, bạn còn được tham quan các phòng trưng bày với đủ loại sản phẩm sơn mài đẹp hay nghe các cô chú nghệ nhân kể chuyện về làng nghề. 

Với bề dày truyền thống và lịch sử phát triển vùng đất hơn 300 năm, làng nghề sơn mài Bình Dương vẫn giữ vững đậm đà bản sắc dân tộc, là niềm tự hào của người dân Bình Dương cũng như dân tộc Việt. Nếu có cơ hội, bạn hãy thử một lần đến đây và trải nghiệm nhé.

Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của NoithatXHome.vn về văn hóa, mỹ nghệ truyền thống và cả kinh nghiệm thiết kế nội thất nhà đẹp nhé!

Thu Hà – Tổng hợp internet