Ông Thiện cho biết, từ ngày 6/4 - 14/4/2011 Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS phối hợp với Sở Xây dựng Hà Nội tổ chức đoàn kiểm tra tình hình triển khai đầu tư xây dựng và sử dụng nhà ở tại một số dự án khu đô thị mới trên địa bàn Hà Nội bao gồm cả các dự án có nhiều nhà chưa hoàn thiện, chưa đưa vào sử dụng và cả các dự án có hiệu quả sử dụng cao. Bộ Xây dựng đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình sử dụng nhà ở tại một số dự án phát triển nhà ở và có đề xuất một số giải pháp đổi mới phương thức phát triển nhà ở, tăng cường kiểm tra các dự án phát triển nhà, đôn đốc các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ dự án; UBND TP Hà Nội cũng đã chỉ đạo các cơ quan liên quan yêu cầu các chủ đầu tư thông báo cho các khách hàng phải hoàn thiện nhà ở tại các dự án để đưa vào sử dụng. Trên thực tế, đã có nhiều khách hàng đang tiến hành hoàn thiện nhà để đưa vào sử dụng tuy nhiên kết quả chưa được như mong muốn.

- Đến nay, thời hạn mà UBND TP Hà Nội yêu cầu hoàn thiện biệt thự bỏ hoang đã hết mà các biệt thự trên vẫn tiếp tục vô chủ. Phải chăng chế tài xử phạt của ta không còn phù hợp ?

Chế tài xử lý đã có, đó là Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, nhưng đến ngày 01/01/2012 Luật thuế này mới chính thức có hiệu lực. Trong đó có nội dung đánh thuế lũy tiến về đất ở sẽ có tác động rất lớn đến việc xử lý nhà ở chưa đưa vào sử dụng, góp phần khắc phục tình trạng nhà ở bỏ trống.

Còn hiện nay, thực tế một số chủ đầu tư chưa làm hết trách nhiệm trong quá trình triển khai dự án; chưa đảm bảo đúng tiến độ; chưa đôn đốc, phối hợp với khách hàng để tập trung hoàn thiện nhà đưa vào sử dụng theo đúng hợp đồng. Ngoài ra, tại một số dự án, các chủ đầu tư còn gặp nhiều vướng mắc, khó khăn trong khâu GPMB cũng như nguồn vốn nên việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong dự án nhà ở còn chậm, chưa đồng bộ do vậy, một số người dân mua nhà nhưng chưa thể về ở được.

Vấn đề không phải Bộ muốn xử lý là xử lý ngay được. Việc này cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền địa phương, cơ quan cấp phép đầu tư dự án, cơ quan thẩm định phê duyệt dự án, chủ đầu tư, ban quản lý dự án và người dân. Trong đó, cơ quan có thẩm quyền tại địa phương phải tăng cường kiểm tra các dự án phát triển nhà; đôn đốc các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ dự án; hoàn thiện đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, kết nối hạ tầng với hệ thống hạ tầng khu vực đô thị; kiểm tra và kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm về tiến độ xây dựng của chủ đầu tư, vi pham hợp đồng giữa chủ đầu tư và khách hàng. Đồng thời tăng cường tuyên truyền vận động khách hàng tự giác thực hiện trách nhiệm của mình đối với chủ đầu tư và với cộng đồng.

Đây cũng là tồn tại của một thời kỳ quá độ. Những dự án hiện còn có nhà ở chưa được đưa vào sử dụng hầu hết là các dự án đã được phê duyệt và khởi công xây dựng từ năm 1996 đến năm 2004, tại thời điểm đó chưa có Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản. Trong giai đoạn này thị trường căn hộ chung cư chưa phát triển, người dân chưa thực sự quan tâm đến mô hình nhà ở chung cư cao tầng, vì vậy chủ đầu tư phải phát triển các loại đất nền, chia lô, xây dựng nhà biệt thự, nhà liền kề chưa hoàn thiện để bán tạo nguồn vốn để làm nhà chung cư và xây dựng cơ sở hạ tầng.

Cũng phải nói thêm rằng, thời kỳ này cũng chưa có các quy định bắt buộc phải xây dựng hoàn chỉnh nhà biệt thự và liền kề trước khi bàn giao cho khách hàng. Do đó, các hợp đồng giữa chủ đầu tư với khách hàng chưa có ràng buộc chặt chẽ, dứt khoát về thời gian phải hoàn thiện, sau khi nhận bàn giao nhà xây thô. Đây là tồn tại cần phải kiên quyết khắc phục.

Tình trạng nhà và đất bỏ trống là lãng phí tài nguyên đất và tài sản chung của xã hội, của nhân dân. Bộ Xây dựng cũng đã có kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ những giải pháp khi xây dựng các khu đô thị mới, khu nhà ở mới như: Yêu cầu các địa phương kiên quyết không cho phép các chủ đầu tư chia lô, bán nền, bán nhà xây thô trong các dự án phát triển nhà ở tại đô thị; chủ đầu tư phải có trách nhiệm hoàn thiện nhà ở trước khi bàn giao cho khách hàng; xây dựng chế tài xử phạt các chủ đầu tư bán nhà xây thô và không thực hiện tốt việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật đồng bộ; nghiên cứu ban hành chính sách thuế đủ mạnh để hạn chế tình trạng đầu cơ nhà, đất mà không đưa vào sử dụng gây lãng phí và làm mất mỹ quan đô thị.

Ngoài ra, Bộ cũng yêu cầu cần đa dạng hóa các loại hình nhà ở trong các dự án phát triển nhà ở như tăng tỷ lệ nhà chung cư cao tầng với quy mô diện tích căn hộ đa dạng đáp ứng nhu cầu của thị trường và phát triển mạnh nhà ở cho thuê để đáp ứng nhu cầu của đông đảo người dân.

- Đó là các biện pháp dài hạn, còn để xử lý lượng biệt thự bỏ hoang hiện nay, Bộ sẽ có giải pháp gì?

Như tôi đã nói, vấn đề không phải Bộ muốn xử lý là xử lý ngay được. Hy vọng, Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp có hiệu lực từ 01/01/2012 với nghị định hướng dẫn cụ thể sẽ là công cụ tốt để xử lý vấn đề này cũng như những vấn đề lãng phí lớn nguồn tài nguyên đất đai nói chung.