Là một trong những người quan tâm và nghiên cứu về thực trạng này, ông Trần Quang Thắng, viện trưởng viện Quản lý và kinh tế TP.HCM – IEM, đại biểu HĐND TP.HCM, cho rằng đã đến lúc phải dứt khoát với quy hoạch treo. Theo ông, việc xoá các quy hoạch treo không cần thiết sẽ giúp giải phóng một nguồn lực to lớn về tài chính – kinh tế – xã hội, giúp sức đáng kể cho việc vượt qua các thách thức suy thoái kinh tế hiện nay của nước nhà.

Ông thắng phân tích, hiện nay có bốn dạng “quy hoạch treo” chủ yếu. Cụ thể là dự án đã được địa phương công bố quy hoạch nhưng sau đó không làm gì để thực hiện quy hoạch, trong khi đó người dân sống trong khu quy hoạch muốn xây dựng, sửa chữa, chuyển nhượng lại gặp khó khăn. Thứ hai, dự án đã có quyết định thu hồi đất nhưng việc thu hồi không dứt điểm, kéo dài từ năm này sang năm khác, có khi chỉ vướng một vài thửa. Thứ ba, tình trạng đất đã giao nhưng lại gặp phải chủ đầu tư muốn xí phần để sau đó sang nhượng lại kiếm lời nên không đầu tư gì hoặc đầu tư một ít rồi bỏ đó gây ra nhiều bức xúc. Thứ tư, quy hoạch chồng lên quy hoạch và các trục trặc về mặt điều chỉnh pháp lý và do lực lượng ban bồi thường quá mỏng so với số dự án triển khai.

Vậy theo ông đâu là nguyên nhân của thực trạng này?

Nguyên nhân dẫn tới quy hoạch treo là do chưa bảo đảm được sự hài hoà lợi ích của người dân – chính quyền – nhà đầu tư. Công tác lập quy hoạch tại các đô thị còn thiếu hiệu quả, không bảo đảm tính dự báo, không khả thi trong thực hiện, dẫn đến phải điều chỉnh và dự án “treo” trong thời gian dài. Tính cục bộ cao trong quá trình làm quy hoạch. Nguồn tài chính để lập quy hoạch và thực hiện theo quy hoạch còn thiếu và chưa được sử dụng thực sự hiệu quả. Nhiều dự án chưa có khu tái định cư đã thực hiện thu hồi đất ở.

Nhìn chung các địa phương chưa coi trọng việc lập khu tái định cư chung cho các dự án tại địa bàn, một số khu tái định cư đã được lập nhưng không bảo đảm điều kiện tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ…

Theo ông, có không chuyện tiêu cực dẫn đến quy hoạch treo?

Một nguyên nhân khác là trong việc thu hồi đất tại một số dự án còn có những biểu hiện tiêu cực như: thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế hoặc xây dựng công trình công cộng nhưng một thời gian sau lại quyết định sử dụng vào mục đích xây dựng nhà ở hoặc phân lô bán nền.

Ông có đề xuất giải pháp nào để “xoá treo” cho người dân?

Trước hết cần đánh giá lại một cách chuẩn xác từng quy hoạch đang bị coi là “treo” và đối với những quy hoạch có thể thực hiện sớm thì tập trung nguồn lực để thực hiện ngay, không để kéo dài. Những quy hoạch xét cần nhưng trước mắt chưa có khả năng thực hiện được thì điều chỉnh mốc thời gian thực hiện quy hoạch. Những quy hoạch không hợp lý, không có tính khả thi thì phải quyết định huỷ bỏ ngay… Đồng thời phải kiên quyết thu hồi các dự án mà chủ đầu tư không có khả năng thực hiện để giao lại cho tổ chức, cá nhân có năng lực thực hiện và công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng việc điều chỉnh, huỷ bỏ quy hoạch.

Theo tôi, đã đến lúc phải “nói không” với quy hoạch treo. Việc xoá đi các quy hoạch treo không cần thiết sẽ giúp giải phóng một nguồn lực tài chính – kinh tế – xã hội to lớn giúp thêm sức đáng kể cho việc vượt qua các thách thức hiện nay.