Phần lớn quỹ đất nằm rải rác, xen kẹt với các thửa đất khác nên không xác định được ranh giới vị trí, không thuận lợi trong việc sản xuất nông nghiệp và không đáp ứng được nhu cầu xây dựng các công trình dân sinh phúc lợi. Trong khi đó, tình trạng cho thuê đất công tràn lan, trái quy định của pháp luật, gây lãng phí tài sản của Nhà nước đang diễn ra khá phổ biến trên địa bàn thành phố.

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết: Q u ỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của thành phố có khoảng 13.860 ha, trong đó, các quận, huyện có nhiều nhất là Chương Mỹ (1.677 ha), Mỹ Đức (1.183 ha), Đan Phượng (416 ha)...Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, sử dụng có tới hơn 80 ha đất bị sử dụng sai mục đích hoặc bị lấn chiếm. Cụ thể, đất sử dụng không đúng mục đích, thời gian dưới 5 năm là 16,63 ha; không đúng mục đích, thời hạn trên 5 năm chiếm 50,57 ha; bị lấn chiếm trái phép 17,23 ha.

Qua kết quả kiểm tra tại các quận huyện đã cho thấy những bất cập, tồn tại trong quản lý, sử dụng quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích. Đó là việc giao khoán, cho thuê đất không thực hiện đấu thầu, đấu giá đất; không có bản đồ, hồ sơ, sổ sách quản lý theo quy định. Đáng chú ý, nhiều nơi cho thuê đất không đúng đối tượng, thời gian thuê đất vi phạm khoản 2 Điều 72 và khoản 5 Điều 67 Luật Đất đai 2003; sử dụng đất công ích trên 10% tổng quỹ đất nông nghiệp, vi phạm khoản 1 Điều 14 Nghị định 64/NĐ-CP, khoản 1 Điều 72 Luật đất đai 2003. Một số diện tích tự ý chuyển đổi mục đích kéo dài nhiều năm nhưng chưa được UBND các xã, phường, thị trấn và thanh tra xây dựng quận, huyện xử lý kiên quyết, triệt để; một số diện tích khác để hoang hóa, không sử dụng, bị lấn chiếm, gây lãng phí, vi phạm Luật Đất đai.

Cũng theo ông Nghĩa, vấn đề thu, chi tiền từ việc cho thuê đất nông nghiệp công ích có biểu hiện sai phạm, không thực hiện đúng các quy định của pháp luật. Tình trạng thất lạc hồ sơ hoặc không bàn giao đầy đủ tài liệu dẫn đến luôn buông lỏng quản lý, gây bức xúc trong nhân dân. Một số diện tích đất công ích mặc dù đã có chủ trương để xây dựng các công trình công cộng như trường tiểu học, mầm non, nhà văn hoá, sân thể thao..., nhưng nhiều năm chưa được cấp có thẩm quyền thu hồi đất và giao đất.

Để khắc phục, xử lý kiên quyết những tồn tại và vi phạm trên, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Hồng Khanh chỉ đạo c ác quận, huyện, thị xã tổng hợp, kiểm tra, rà soát các hợp đồng đã ký đối với các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức sử dụng đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích; huỷ bỏ, chấm dứt hợp đồng đã ký không đúng thời gian và không đúng đối tượng quy định tại khoản 2 Điều 74 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai năm 2003 và ký lại hợp đồng cho thuê theo quy định.

Thành phố yêu cầu thành lập các đoàn thanh tra liên ngành của quận, huyện, thị xã, thanh tra toàn diện việc quản lý, sử dụng đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích (cụ thể về việc cho thuê, đấu thầu và việc quản lý, sử dụng kinh phí cho thuê, đấu thầu; việc xây dựng công trình, chuyển mục đích sử dụng, lấn chiếm trái phép, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân vi phạm và để xảy ra vi phạm...); lập hồ sơ xử lý vi phạm đối với từng trường hợp theo quy định của pháp luật, tổng hợp báo cáo Sở Tài nguyên và Môi trường trước ngày 30/3/2013.

Đối với các trường hợp UBND quận, huyện, thị xã và UBND xã, phường, thị trấn cho các tổ chức thuê đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích để sản xuất kinh doanh dịch vụ phi nông nghiệp hoặc các tổ chức này tự chuyển mục đích sử dụng đất sang sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp (bao gồm cả các trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê, nhưng các hộ cá nhân đã thành lập doanh nghiệp hiện đang sử dụng đất vào mục đích sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp), UBND cấp huyện có trách nhiệm tổng hợp, báo cáo Sở Tài nguyên và Môi trường để kiểm tra, xem xét.

Cũng theo chỉ đạo của UBND thành phố, các địa phương phải kiểm tra, rà soát, thống kê và lập hồ sơ quản lý toàn bộ quỹ đất này; trường hợp quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích tại các xã, phường, thị trấn để lại vượt 5% thì phần diện tích vượt đó được quản lý, sử dụng theo quy định tại khoản 1 Điều 72 Luật Đất đai năm 2003. UBND các quận, huyện, thị xã có trách nhiệm thống kê, xác định cụ thể quỹ đất, lập phương án quản lý, sử dụng, báo cáo UBND thành phố chấp thuận trước khi tổ chức thực hiện.