Cuối năm 2011, ba anh Nguyễn Văn Tài, Nguyễn Văn Tuấn, Nguyễn Văn Long cùng đứng tên mua chung một thửa đất trồng cây lâu năm (diện tích hơn 400 m2) tại quận 9 (TP.HCM). Sau đó, ba anh được UBND quận ra quyết định cho phép chuyển sang đất ở và được cấp giấy chứng nhận (một trong ba người đứng tên theo diện cùng sử dụng đất chung với người khác) có ghi nợ tiền sử dụng đất.

Đầu năm 2012, ba anh thỏa thuận phân chia đất để sử dụng riêng. Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất quận đã cho tách thửa đất cũ thành ba thửa mới (mỗi người được cấp riêng một giấy chứng nhận) và lập ba phiếu chuyển đến Chi cục Thuế quận 9 để làm thủ tục thuế.

Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Chi cục Thuế quận chỉ tính tiền sử dụng đất cho một phiếu chuyển của một thửa đất có diện tích trong hạn mức là 200 m². Với hai phiếu chuyển còn lại (ứng với hơn 200 m² đất còn lại), chi cục yêu cầu phải nộp tiền sử dụng đất diện vượt hạn mức theo giá thị trường.

Giải đáp thắc mắc về thuế tại Chi cục Thuế quận 5, TP.HCM. Ảnh: HTD

Theo khoản 1.5.2 Điều 1 Thông tư 93 ngày 29-6-2011 của Bộ Tài chính, hộ gia đình, cá nhân được cấp giấy chứng nhận đối với đất chuyển mục đích sử dụng không phải là đất ở sang đất ở thì phải nộp tiền sử dụng đất theo cách tính như sau: Đối với diện tích đất vượt hạn mức sử dụng thì phần trong hạn mức được nộp tiền sử dụng đất theo bảng giá đất. Phần vượt hạn mức phải nộp theo hệ số điều chỉnh giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành.

Thông tư này cũng nêu: “Việc xác định diện tích trong hạn mức để tính tiền sử dụng đất chỉ được tính cho một thửa đất; trường hợp hộ gia đình, cá nhân có nhiều thửa đất thì người sử dụng đất được lựa chọn một thửa đất để xác định diện tích trong hạn mức”.

Căn cứ vào quy định này, Chi cục Thuế quận 9 cho rằng nguồn gốc của ba thửa đất mới do từ một thửa đất cũ tách ra và chỉ có một quyết định, một giấy chứng nhận. Do phần diện tích chuyển mục đích là hơn 400 m² đã vượt hạn mức nên chỉ có thể giải quyết cho một thửa có diện tích trong hạn mức.

Không đồng ý với cách giải quyết này, cả ba anh đã khiếu nại. Anh Tài (một trong ba chủ đất) cho rằng việc nộp tiền sử dụng đất phần trong hạn mức nếu chỉ áp dụng một lần duy nhất cho hộ gia đình, cá nhân là bất hợp lý. Hạn mức đất mỗi người được hưởng có thể nằm ở nhiều thửa đất khác nhau nên phải cộng gộp lại thì mới xác đáng. Trong trường hợp cụ thể này, cả ba đều lần đầu tiên có một thửa đất. Vậy nên, mỗi người phải được tính hạn mức đất riêng là 200 m² (ba người là 600 m²) chứ không thể có chuyện người được tính, người không.

Được biết, Chi cục Thuế quận 9 đã đề nghị Cục Thuế TP.HCM hướng dẫn và Cục đã gửi văn bản xin ý kiến của Tổng cục Thuế - Bộ Tài chính nhưng chưa có phản hồi.