Tuần trước, một chị ở cơ quan tôi nhờ tôi khai giúp tờ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp vì “tuy có bản hướng dẫn nhưng chị thấy rắc rối quá, không làm được”. Tôi đã mất đến 20 phút nghiền ngẫm mới định hình được những thông tin cần điền vào các mục ở tờ khai.

Khai đi khai lại rất nhiều lần

Nhà của chị bạn tôi đã có giấy chủ quyền nên rất dễ xác định chính xác các thông tin như diện tích đất, diện tích nhà, mục đích sử dụng đất... Kể từ khi chị mua nhà và về ở đến nay thì chị đã kê khai, đăng ký về nhà, đất của mình nhiều lần. Chính chi cục thuế địa phương, nơi trước đây đã nhận hồ sơ nhà, đất của chị để tính tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ cũng có đủ các thông tin trên. Tại sao họ không chủ động sử dụng những thông tin đã lưu để tính ra số tiền thuế đất ở cho chính những thửa đất tại địa phương?

Có một thực tế là những thông tin về nhà, đất của người dân đang nằm rải rác ở nhiều cơ quan khác nhau. Mỗi khi đi làm giấy tờ nhà, đất, đổi từ giấy đỏ sang giấy hồng, xin phép xây dựng, đóng lệ phí trước bạ..., người dân đều phải kê khai tất tật thông tin về số tờ, số thửa, diện tích... cho các cơ quan mà mình liên hệ như UBND cấp phường, cấp quận, chi cục thuế cấp quận. Đó là chưa kể những lần kê khai đại trà để Nhà nước lấy thông tin như đợt kê khai năm 1999, kê khai dân số và nhà ở năm 2009, hiện nay là kê khai để đóng thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, sắp tới có thể sẽ là kê khai để đóng thuế nhà ở...

Sau nhiều lần bắt dân kê khai nhà, đất, chính quyền đã làm gì với những thông tin tiếp nhận được, có lưu lại hay không, lưu thế nào? Tôi hỏi vậy bởi vì nếu các cơ quan lưu trữ đàng hoàng và có trách nhiệm thì chỉ cần một cái click chuột mọi thông tin sẽ bày ra trước mắt chỉ trong vòng vài phút.

Nếu các cơ quan lưu trữ một cách có hệ thống thì người dân khỏi phải kê khai nhiều lần. Trong ảnh: Kê khai dân số và nhà ở năm 2009 tại TP.HCM. Ảnh: HTD

Lắm chuyện không hay

Gặp một người làm công tác cấp giấy chủ quyền nhà, đất ở một quận của TP.HCM, tôi hỏi: “Nếu bây giờ tôi lấy bất kỳ một căn nhà nào ở quận mà chị đang quản lý để hỏi về diện tích đất, diện tích nhà, mua, bán năm nào, ai đang sở hữu... chị có trả lời được không?”. Chị trả lời làm tôi... té ngửa: “Được! Nhưng phải mất một ngày để chuyên viên vô kho, đọc tài liệu trên giấy, ghi ra cụ thể rồi mới trả lời”. Chị giãi bày: Mỗi lần dân kê khai nhà, đất, cơ quan chức năng đều lưu trữ thông tin trên máy vi tính. Ngặt nỗi cách lưu trữ mỗi thời mỗi khác: nào là giai đoạn cấp giấy chủ quyền theo Nghị định 60/1994; cấp giấy theo Luật Đất đai năm 2003, cấp giấy theo Nghị định 90/2006, cấp giấy theo Nghị định 88/2009. Vì vậy, những thông tin này không thể kết nối được với nhau và tra cứu trên hồ sơ giấy là cách làm duy nhất đảm bảo được sự an toàn, chính xác.

Qua chị tôi còn được biết thêm, phần mềm kỹ thuật nghiệp vụ mà các quận, huyện đang sử dụng cũng không giống nhau. Do vậy, việc kết nối thông tin nhà, đất của các thời kỳ trong cùng một địa phương đã khó, việc kết nối thông tin này giữa các quận, huyện trong cùng TP càng khó hơn. Từ chỗ không có đủ thông tin để các cơ quan chức năng đối chiếu, kiểm tra mà có lắm chuyện không hay phát sinh: Người có hai căn nhà, thửa đất trong một quận thì bị đánh thuế cao, còn có nhà, đất ở quận khác thì trốn thuế được; hoặc nhà, đất bị làm giả giấy tờ để qua mặt cơ quan công chứng…