Công tác lập quy hoạch các khu vực khai thác đất ở nhiều địa phương còn buông lỏng quản lý. Ảnh: Lê Phú

Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đôn đốc các doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ thủ tục trước khi đi vào khai thác. Công an tỉnh đã phối hợp với các sở, ngành, huyện, thành, thị tiến hành kiểm tra việc khai thác đất đắp nền tại các công trình; đình chỉ việc khai thác trái phép của các đơn vị chưa được cấp phép theo quy định. Đặc biệt, UBND các huyện chỉ đạo các phòng chức năng hướng dẫn và đôn đốc các doanh nghiệp đang khai thác đất khẩn trương hoàn thiện các thủ tục thu hồi giao đất, ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường, thực hiện nghĩa vụ tài chính. UBND cấp xã quản lý chặt việc khai thác đất đắp nền công trình của các doanh nghiệp sau khi được cấp phép trên địa bàn.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đã được cấp giấy phép khai thác đất đắp nền hoàn thiện ngay các thủ tục như: Hoàn thiện thu hồi, giao đất trình UBND tỉnh phê duyệt, bồi thường giải phóng mặt bằng, thông báo bằng văn bản với UBND cấp xã, UBND cấp huyện, Sở TN&MT về kế hoạch, thời gian khai thác, thời gian kết thúc khai thác. Thực hiên việc ký quỹ phục hồi môi trường, đăng ký số lượng xe vận tải, tuyến vận tải với cơ quan chức năng. Các sở, ngành, UBND các huyện, thành, thị và các địa phương theo dõi, đôn đốc việc thực hiện của các đơn vị được cấp phép theo đúng quy định.

Tình trạng khai thác đất san lấp mặt bằng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đang diễn ra trên diện rộng và có chiếu hướng ngày càng phức tạp. Điều này đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, khó kiểm soát nguồn thu từ thuế tài nguyên và phí môi trường, đặc biệt làm nhiều đồi núi biến dạng, xâm lấn khiến người dân bức xúc. Những năm gần đây, hệ thống giao thông đường bộ, khu đô thị, vui chơi giải trí, khu - cụm công nghiệp trên địa bàn phát triển nhanh chóng; hàng loạt các dự án lớn đã và đang được triển khai, điển hình là đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai qua Phú Thọ.

Trong thời gian tới, nhiều công trình trọng điểm quốc gia và của tỉnh như: Dự án đường cao tốc Hải Phòng - Côn Minh, dự án Đường Hồ Chí Minh, các dự án nâng cấp quốc lộ, tỉnh lộ cũng như nhiều công trình xây dựng cơ bản khác sắp được triển khai xây dựng nên nhu cầu khai thác đất để san lấp mặt bằng là rất lớn. Thế nhưng, công tác lập quy hoạch các khu vực khai thác đất tiến hành chậm; việc quản lý, cấp phép khai thác còn nhiều hạn chế; nhiều địa phương còn buông lỏng quản lý trong khai thác đất đắp nền.

Không ít chính quyền cơ sở đã tự ý cấp phép cho các hộ gia đình tổ chức khai thác đất dưới hình thức san gạt mặt bằng phục vụ xây dựng công trình, hạ cốt để cải tạo đất trồng trọt canh tác, làm nhà xưởng. Nhiều tổ chức, các nhân đã lợi dụng để khai thác bán đất trái phép, nhất là dọc tuyến đường cao tốc đã xảy ra tình trạng mua bán lộn xộn đất đắp nền của các đơn vị thi công dự án. Việc khai thác đất bừa bãi đã khiến nhiều quả đồi biến mất; một số núi đẹp biến dạng, nham nhở, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt người dân.

Theo Sở TN&MT Phú Thọ, từ đầu năm 2012 đến nay, Phú Thọ đã cấp 13 giấy phép cho 5 doanh nghiệp khai thác đất đắp nền phục vụ dự án đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai tại các địa phương như: Hạ Hòa, Thanh Ba, thị xã Phú Thọ, Lâm Thao, thành phố Việt Trì. Theo điều tra, hầu hết các đơn vị khai thác đất chưa nghiêm túc thực hiện đủ trình tự, thủ tục thu hồi, giao đất, chưa thực hiện các khoản phí môi trường, ký quỹ tài nguyên, thuế. Nhiều doanh nghiệp cũng chưa thực hiện đúng việc khai thác theo bản đồ quy hoạch, chưa có bãi xả thải hợp lý khiến môi trường tự nhiên và cảnh quan bị ảnh hưởng.

Việc các doanh nghiệp vi phạm các quy định của Nhà nước đã gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý nhà nước, thất thu nguồn thu thuế tài nguyên, phí môi trường, làm ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên. Bên cạnh đó, tình trạng tự ý san gạt, hạ cốt nền, khai thác đất đắp nền của các hộ gia đình đã và đang xảy ra, gây tình trạng lộn xộn, khó khăn cho công tác quản lý tài nguyên đất ở các địa phương.