Báo cáo của Bộ Xây dựng cho biết, theo quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đô thị quốc gia, đến năm 2015, tỷ lệ đô thị hoá của nước ta đạt khoảng 38%. Cả nước sẽ có khoảng 870 đô thị các loại, tăng 125 đô thị so với hiện nay. Quá trình này được coi là một trong những động lực tăng trưởng của nền kinh tế.

Tuy nhiên, đô thị hoá mạnh mẽ cùng với tăng nhanh dân số đã tạo ra nhiều áp lực về việc cung cấp việc làm, chỗ ở, hạ tầng xã hội, bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội cho các đô thị.

Bên cạnh đó, các đô thị Việt Nam còn đứng trước các vấn đề lớn như chênh lệch giàu nghèo, tình trạng nhà ở đô thị, nhà ở của người di cư từ nông thôn ra thành thị, tỷ lệ tiếp cận giáo dục, tiếp cận y tế, tiện tích về văn hóa, hạ tầng đô thị, vấn đề sử dụng đất, giao thông và an ninh đô thị, tác động của biến đổi khí hậu, tài chính, quy hoạch và quản lý đô thị.

Nhiều đại biểu dự hội nghị đã chỉ ra các thách thức chủ yếu đối với quá trình phát triển đô thị ở Việt Nam, đó là sự tăng dân số cơ học ở các đô thị lớn, việc đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật khung và công trình hạ tầng xã hội cũng như công tác quản lý đất đai, hạ tầng đô thị còn nhiều bất cập.

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, thị trường đất đai và quy hoạch đô thị là các yếu tố hết sức quan trọng hỗ trợ nền kinh tế đô thị hoạt động hiệu quả và công bằng.

Tại Việt Nam, chênh lệch lớn giữa “giá đất do Nhà nước quy định” và “giá thị trường” (thường gấp hàng chục lần “giá Nhà nước”) là một nguyên nhân làm “méo mó” và gây “ách tắc” thị trường đất đai, làm khó khăn thêm trong tiếp cận nhà ở của người dân. Giá đất cao cũng làm cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng, mở rộng đường xá ngày càng khó khăn.

Theo chuyên gia trưởng Điều phối viên Ban đô thị của Ngân hàng Thế giới, ông Dean Cira, nếu Việt Nam muốn nâng cao tính cạnh tranh của nền kinh tế thì phải đảm bảo dịch vụ kết nối, các nhà hoạch định chính sách cần quan tâm đến cải thiện đường xá đô thị và điều kiện cơ sở hạ tầng.

Ông Dean Cira cũng cho biết thêm mặc dù mức thu nhập của người dân đô thị đã được cải thiện nhưng vẫn có chênh lệch trong khả năng tiếp cận và chất lượng dịch vụ được cung cấp. Do đó, cũng như nhiều quốc gia chuyển dịch từ giai đoạn bắt đầu cho tới giai đoạn trung gian của đô thị hoá và từ thu nhập thấp tới thu nhập trung bình, Việt Nam cũng cần phải quan tâm tới không chỉ cơ hội sử dụng mà cả chất lượng và độ tin cậy của những dịch vụ cơ bản.