Thời gian bảo hành cũng có giới hạn

Thực tế khi ký hợp đồng, một số chủ đầu tư cũng đặt vấn đề kéo dài thời gian bảo hành công trình. Tuy nhiên, khi bàn tới tiền ký quỹ thì mọi chuyện lại bế tắc. Nghị định 209/2009 quy định để ràng buộc trách nhiệm bảo hành, nhà thầu và đơn vị cung ứng sản phẩm phải gửi một khoản tiền từ 3% đến 5% giá trị hợp đồng cho chủ đầu tư giữ. Số tiền này có thể là toàn bộ lợi nhuận từ việc thi công công trình. Nếu kéo dài thời hạn bảo hành, số tiền này cũng sẽ bị “giam” thêm một thời gian gây khó khăn cho nhà thầu. Còn nếu chỉ ràng buộc trên giấy thì… rất khó.

Theo tôi, thời gian bảo hành công trình từ một đến vài năm như luật quy định hiện nay là phù hợp. Ý nghĩa của việc bảo hành là nhằm kiểm tra sự ổn định trong hoạt động của sản phẩm đó nên chỉ cần thử trong một khoảng thời gian. Sau khi đảm bảo sản phẩm hoạt động ổn định, người sử dụng cứ thế mà vận hành và bảo trì. Chẳng hạn chiếc xe máy, xe hơi hay các sản phẩm điện tử có thể chạy hàng chục năm nhưng nhà sản xuất cũng chỉ bảo hành 1-2 năm thôi.

Sẽ có ý kiến thắc mắc: Thế sao các công trình tại TP do Pháp xây dựng từ rất lâu nhưng họ vẫn theo dõi công trình suốt thời gian dài. Bằng chứng là lâu lâu TP lại nhận được thông báo công trình đã hết tuổi thọ, họ không chịu trách nhiệm nữa. Thật ra, việc này liên quan đến chính sách hậu mãi và tính trách nhiệm của công ty bên Pháp chứ không có nghĩa họ bảo hành sản phẩm cả trăm năm.

Ở các nước, những doanh nghiệp có thương hiệu rất có trách nhiệm với sản phẩm của họ nên thường theo dõi sản phẩm trong suốt chiều dài tuổi thọ. Chính vì thế, thỉnh thoảng chúng ta lại thấy công ty này công ty kia thông báo thu hồi xe hơi do phát hiện có lỗi dù chưa xảy ra sự cố hay có ai tố cáo, đòi hỏi. Còn ở ta thì cơ chế trách nhiệm còn mù mờ, có nhà thầu chỉ cần tư vấn giám sát đồng ý nghiệm thu là… xong.

Chung cư tái định cư An Phúc-An Lộc, quận 2 mới sử dụng ba năm đã bị xuống cấp. Ảnh: C.TÚ

Người sử dụng phải chú ý bảo trì

Có thực tế một số công trình bị xuống cấp sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng nhưng khi đó đã hết hạn bảo hành. Cho nên nhiều chủ đầu tư lo ngại phải chăng nhà thầu cố ý xây làm sao cho công trình chỉ ổn định trong thời gian bảo hành. Tôi cho rằng nếu ai tính toán được chính xác như thế thì quá siêu! Về mặt kỹ thuật, làm điều này còn khó hơn xây dựng công trình cho tốt. Phải hiểu rằng nếu chất lượng sản phẩm không tốt là không tốt ngay từ đầu.

Tôi cũng thấy có hiện tượng công trình mới hoạt động thì không sao, sau một thời gian thì xảy ra lún, thấm, nứt… Nhưng điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân: Có thể do đơn vị thi công thiếu kinh nghiệm hay chuyên môn chưa tốt; cũng có thể lỗi phát sinh do quá trình lún tự nhiên của đất hoặc do chính người sử dụng đã không duy tu, bảo dưỡng theo đúng quy định. Nếu người sử dụng không thường xuyên duy tu, bảo dưỡng và sử dụng đúng cách thì công trình xuống cấp là lỗi của họ (như Nghị định 114/2010 về bảo trì đã nói rõ).

Một vấn đề quan trọng đặt ra: Nếu hết thời hạn bảo hành thì nhà thầu có trách nhiệm gì không? Câu trả lời là vẫn có. Tuy nhiên, sẽ có tranh cãi nếu nhà thầu hỏi ngược lại: “Tại sao trong thời gian bảo hành, công trình không hư hỏng? Người sử dụng có duy tu, bảo trì theo đúng quy trình không?”. Còn nếu chủ đầu tư chứng minh được đó là lỗi của nhà thầu thì nhà thầu phải sửa chữa, khắc phục.

Nguyễn Tráng, Tổng Giám đốc Công ty Apave & Đông Nam Á