Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa thông báo kết luận thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay tại TP Hà Nội giai đoạn 2003 - 2016.

Nội dung thanh tra liên quan đến việc chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác.

Nhiều dự án chậm đưa đất vào sử dụng

Kết quả thanh tra cho thấy, trong 38 dự án có 4 dự án chậm đưa đất vào sử dụng so với tiến độ quy định. Tuy nhiên, chỉ có một dự án tại 47 Nguyễn Tuân được UBND Hà Nội xác định chậm tiến độ với số tiền trên 13 tỉ đồng.

Ba dự án còn lại UBND TP Hà Nội không thực hiện gồm: dự án tại 31 Láng Hạ, dự án tại 108 Nguyễn Trãi và dự án chung cư để bán và văn phòng cho thuê tại đường Ngụy Như Kon Tum do Tổng công ty Thành An (Binh đoàn 11, Bộ Quốc phòng) làm chủ đầu tư.

Việc này đã gây thất thu ngân sách Nhà nước và vi phạm khoản 4, Điều 2 Nghị định 135/2016 của Chính phủ.

Theo báo cáo hồi tháng 1/2021 của TTCP, tại dự án Khu chung cư để bán và văn phòng làm việc cho thuê ở đường Ngụy Như Kon Tum.

Năm 2009, UBND Hà Nội đã cho phép Tổng công ty Thành An (Binh đoàn 11) chuyển đổi mục đích để thực hiện dự án khi chưa có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Tài chính, nhưng đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý theo đề xuất, kiến nghị của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT).

Việc quản lý khu đất này của Bộ Quốc phòng sau đó chưa được làm rõ, Tổng công ty Thành An thực hiện dự án không đúng chỉ đạo của Bộ Quốc phòng nhưng Bộ này thiếu kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện dự án.

Quá trình thực hiện không đạt được mục tiêu ban đầu của dự án là xây dựng nhà ở chung cư cho cán bộ, chiến sĩ quân đội.

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng kiểm tra toàn diện quá trình thực hiện dự án trên. Nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm hình sự thì chuyển cơ quan điều tra xử lý.

Chuyển công năng, thay đổi mục đích sử dụng đất trái phép

Theo Kết luận thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội và UBND quận Hoàng Mai cấp Giấy CNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với 4 thửa đất thấp tầng ký hiệu C12, C13, C36, C37 của dự án Khu nhà ở và công trình công cộng tại 409 đường Nguyễn Tam Trinh do Tổng công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Việt Nam làm chủ đầu tư, khi không đủ điều kiện theo quy định.

Cụ thể như phần diện tích tăng thêm của mỗi thửa đất là 30m2 trên diện tích đất đường giao thông nội bộ so với quy hoạch tổng mặt bằng.

Chủ đầu tư đã chuyển nhượng cho khách hàng khi chưa được cơ quan chức năng điều chỉnh quy hoạch, chưa cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, xác định và thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung.

Chủ đầu tư dự án Discovery Complex đã thay đổi mục đích và công năng sử dụng từ thuê đất xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng sang giao đất có thu tiền sử dụng đất xây dựng căn hộ chung cư để bán.

Tại dự án Trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ để bán và cho thuê tại 302 Cầu Giấy (Discovery Complex), chủ đầu tư đã thay đổi mục đích và công năng sử dụng từ thuê đất xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng với diện tích 1.438,5m2 đã được phê duyệt sang giao đất có thu tiền sử dụng đất xây dựng căn hộ chung cư để bán.

Mặc dù đã được Sở Quy hoạch – Kiến trúc chấp thuận điều chỉnh Quy hoạch tổng mặt bằng và phương án kiến trúc, nhưng chưa được UBND TP. Hà Nội cho phép điều chỉnh dự án đầu tư và chuyển mục đích sử dụng đất, chưa xác định và thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung.

Theo kết luận của TTCP, chủ đầu tư dự án tổ hợp khách sạn, thương mại, văn phòng và nhà ở thấp tầng tại 107 đường Xuân La được khởi công xây dựng công trình khi chưa đủ điều kiện theo quy định.

Chủ đầu tư dự án chưa được bàn giao hồ sơ mốc giới giao đất tại thực địa; chưa có quyết định phê duyệt thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính; chưa có giấy phép xây dựng.

Ngoài ra, chủ đầu tư dự án đã xây dựng khu nhà thấp tầng 46 căn, vượt 6 căn so với quy hoạch tổng mặt bằng được duyệt.

Trước đó, vào tháng 1/2017, Sở Xây dựng có văn bản số 13 hướng dân chủ đầu tư là Công ty cổ phần Đầu tư An Lộc thuộc đối tượng miễn giấy phép xây dựng đối với Khu nhà ở thấp tầng.

TTCP cho rằng điều này không phù hợp với quy định vì bản vẽ tổng mặt bằng và phương án kiến trúc theo quy định không phải là quy hoạch chi tiết 1/500.

Chủ đầu tư Dự án Sakura Tower 47 Vũ Trọng Phụng xây dựng công trình vượt 2 tầng căn hộ, tự ý chuyển đối công năng 2 tầng kỹ thuật làm văn phòng và căn hộ để bán, cho thuê.

Tại dự án nhà ở cao tầng kết hợp dịch vụ, công cộng – Sakura Tower 47 Vũ Trọng Phụng, chủ đầu tư khởi công dự án khi chưa được UBND TP. Hà Nội cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án; trước khi cấp phép xây dựng.

Ngoài ta, chủ đầu tư xây dựng công trình 28 tầng, vượt 2 tầng căn hộ so với phương án kiến trúc và hồ sơ xin phép xây dựng; xây dựng 2 tầng kỹ thuật không đúng quy hoạch được phê duyệt và đã tự ý chuyển đổi công năng.

Cụ thể, tầng kỹ thuật giữa tầng 2 và tầng 3 cao 4,5m, hiện đang cho thuê làm văn phòng. Tầng kỹ thuật giữa tầng 11 và tầng 12 cao 3m hiện đã chia thành 14 căn hộ ở đã bán cho khách hàng.

Chủ đầu tư xây dựng 78 căn hộ không đúng hồ sơ cấp phép, dẫn đến người mua nhà chưa được cấp giấy chứng nhận QSDĐ gây bức xúc, ảnh hưởng đến quyền lợi ngời mua nhà.

TTCP nêu rõ, UBND TP Hà Nội không xử lý các sai phạm của chủ đầu tư, để tồn tại nhiều năm, gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Giao đất không qua đấu giá

Theo kết luận của TTCP, tháng 12/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định yêu cầu các doanh nghiệp có quyền sử dụng đất cũ phải di dời được phép hợp tác đầu tư với nhà đầu tư khác để thực hiện dự án.

Tuy nhiên, UBND TP Hà Nội không có văn bản hướng dẫn và quy định cụ thể. Do đó, các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước khi đưa vị trí đất vào hợp tác liên doanh thành lập pháp nhân mới làm chủ đầu tư để chuyển mục đích sử dụng đất đã xác định giá trị lợi thế thương mại chưa sát với thị trường.

Trong đó, một số doanh nghiệp khi lựa chọn nhà đầu tư đưa lợi thế đất để đấu giá đã thu về cho Nhà nước số tiền lớn như: dự án 31 Láng Hạ (514,9 tỉ đồng), dự án phát triển nhà Phong Phú - Deawon - Thủ Đức tại 378 Minh Khai (312,9 tỉ đồng).

Song, nhiều doanh nghiệp khác không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư (tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ) nên thu về số tiền thấp như: dự án số 1 Phùng Chí Kiên, dự án tại 365A Minh Khai, dự án 167 Thụy Khuê, dự án 69 Vũ Trọng Phụng, dự án CTCP Dệt Mùa Đông tại 47 Nguyễn Tuân, dự án CTCP Dụng cụ số 1 tại 108 Nguyễn Trãi, dự án 44 Yên Phụ, dự án 430 Cầu Am,...

Dự án tại lô đất C3 là một phần dự án Khu đô thị Trung Hòa Nhân Chính (quận Cầu Giấy). Khu đất sạch đã có hạ tầng được xây dựng bằng ngân sách nhà nước. Nhưng năm 2009, UBND Hà Nội thu hồi và giao cho chủ đầu tư thực hiện dự án không qua hình thức đấu giá.

Điều này vi phạm khoản 1, điều 58 Luật Đất đai 2003 và vi phạm Quyết định số 216/2005 của Thủ tướng.