Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý giao Bộ Xây dựng thành lập Quỹ tiết kiệm nhà ở với mục đích giải bài toán về nhà ở cho người lao động. Tổ chuyên gia liên ngành của Bộ Xây dựng đang gấp rút nghiên cứu đề xuất mô hình của Quỹ tiết kiệm nhà ở. Dự kiến trong quý 1-2012, Bộ Xây dựng sẽ trình đề án này. Tuy nhiên, có khá nhiều ý kiến trái chiều xung quanh mô hình này.
Quỹ tiết kiệm nhà ở sẽ được xây dựng giống như hình thức bảo hiểm xã hội với mức đóng góp dự kiến từ 1-2% tổng tiền lương hàng tháng của người lao động. Quỹ được thành lập với mục tiêu cho người dân vay tiền mua nhà ở với lãi suất thấp kèm những quy định về đối tượng và điều kiện vay. Quỹ cũng sẽ dành một phần nhất định ưu tiên cho các doanh nghiệp xây dựng tham gia chương trình phát triển nhà ở xã hội. Với những người không có nhu cầu mua nhà, đến khi nghỉ hưu sẽ được rút về số tiền đã trích đóng quỹ cộng với lãi suất mang tính hỗ trợ trượt giá từ 3-5%. Như vậy một người hưởng lương là 5 triệu, nếu trích 1-2% thì số tiền mỗi người góp vào quỹ một năm là 600.000 đồng -1,2 triệu đồng. Trong 10 năm, mỗi lao động cũng chỉ dành ra 6 -12 triệu.
Tại cuộc họp báo gần đây, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho rằng, với hơn 9 triệu người lao động đang hưởng lương, chỉ cần góp 1% lương mỗi tháng, hàng năm quỹ sẽ có không dưới 10.000 tỷ đồng, góp phần đáng kể cải thiện chỗ ở cho người dân. Quỹ sẽ là cầu nối giúp cho những người dân nghèo, những người có thu nhập thấp có cơ hội được mua nhà. Những người không có nhu cầu về nhà, khi về hưu, họ được rút toàn bộ số tiền cả gốc và lãi. Theo thống kê của Bộ Xây dựng, tại khu vực đô thị trên cả nước hiện vẫn còn khoảng 7 triệu người có nhu cầu thuê, mua nhà ở xã hội với tổng diện tích lên tới 150 triệu m2, tương đương nguồn vốn đầu tư tới 300.000- 400.000 tỷ đồng.
Tự nguyện hay bắt buộc?
Song vấn đề là việc thu quỹ tự nguyện hay bắt buộc đang được bàn cãi nhiều nhất. Theo quan điểm của một số chuyên gia bất động sản thì chỉ nên kêu gọi sự tự nguyện chứ không nên bắt buộc, vì nếu bắt buộc sẽ không khả thi. Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường Đặng Hùng Võ nêu quan điểm: Quỹ tiết kiệm nhà ở chỉ nên đóng vai trò tự nguyện, nghĩa là ai có nhu cầu thì gửi tiền vào đó và một thời gian có thể được sử dụng. Quy định doanh nghiệp đóng góp vào quỹ cũng chỉ nên khuyến khích, để doanh nghiệp tự nguyện đóng góp và cũng chỉ nên coi đó là một trong những giải pháp để giải quyết nhà ở cho người thu nhập thấp.
Những ý kiến phân tích rằng nếu bắt buộc là không ổn. Vì vấn đề đặt ra là Quỹ tiết kiệm nhà ở không phải là một Quỹ từ thiện, liệu có thể buộc người không có nhu cầu mua nhà cũng phải trích 1% lương hàng tháng để nộp không? Điều này chắc chắn là rất khó. Tuy nhiên, theo Bộ Xây dựng, để huy động và hoạt động được quỹ này thì Quỹ tiết kiệm nhà ở cần phải triển khai bắt buộc chứ không thể tự nguyện. Bởi nếu tự nguyện sẽ chỉ có người nghèo đóng với nhau thì số tiền thu được để cho một người mua nhà sẽ rất lâu chưa kể ai cũng có nhu cầu nhà ở thì những người nghèo không biết chờ đến bao giờ mới tới lượt. Tại một số nước có mô hình Quỹ tiết kiệm nhà ở cũng quy định những người không có nhu cầu mua nhà vẫn phải đóng góp trong một thời gian nhất định, sau đó rút ra. Ở Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc đều bắt buộc người dân đóng góp dưới các hình thức khác nhau.
Khó khả thi
Điều làm người dân băn khoăn là chủ trương, chính sách của đề án rất hợp lý nhưng câu hỏi đặt ra là liệu Quỹ tiết kiệm nhà ở có thực sự hỗ trợ được người thu nhập thấp? Người dân hay doanh nghiệp sẽ hưởng lợi? Bởi trước đó, đã từng có chương trình xây dựng nhà ở xã hội nhưng dường như doanh nghiệp được lợi hơn người lao động, người có thu nhập thấp chỉ được hưởng hỗ trợ một phần ít. Hoặc Nhà nước cũng đã thành lập một số quỹ, với mục đích bình ổn, hỗ trợ giúp người dân khi giá cả tăng cao như Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Nhưng xem ra, trong suốt thời gian qua, giá xăng dầu vẫn tăng, còn người tiêu dùng ít được hưởng lợi từ quỹ…
Bên cạnh đó, các chuyên gia vẫn lo ngại Quỹ tiết kiệm nhà ở sẽ khó đi vào thực tế vì dễ nảy sinh tiêu cực. nếu quỹ có tính chất tự nguyện sẽ khó có khả năng thu hút nhiều người tham gia, trong đó có những người không có nhu cầu mua nhà vì đã có nhà rồi. Như vậy chỉ còn số ít người muốn mua nhà ở xã hội mới quan tâm đến quỹ này. Tuy nhiên những người nghèo vốn “lo ăn đã không đủ” thì lấy đâu ra tiền để đóng góp vào quỹ. Nhất là trong bối cảnh chi phí tiêu dùng tăng cao, lạm phát, bao nhiêu khoản thuê nhà, ăn uống, học hành đều trông chờ vào đồng lương hàng tháng. Thêm vào đó, việc đóng 1-2% tiền lương là quá thấp so với tình hình giá nhà thực tế hiện nay, kể cả các dự án nhà dành cho người thu nhập thấp. Chỉ cần làm một phép tính đơn giản, nếu một người có mức lương 5 triệu đồng/tháng thì một năm đóng góp vào quỹ 600.000 đồng. Sau 10 năm cũng mới chỉ đóng góp 6 triệu đồng. 6 triệu đồng liệu có thể mua được một mét vuông nhà trong 10 năm tới. Trong khi đó, nếu mức thu quỹ cao hơn thì sẽ không thu hút được nhiều người tham gia, ngay cả những người nghèo chưa có nhà ở cũng không muốn tham gia vì lương đối với họ còn chưa đủ sống.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết theo kinh nghiệm của các nước khác thì người tham gia quỹ phải xếp hàng 12-15 năm mới tới lượt mua một căn hộ. Chẳng hạn như Singapore người mua nhà ở xã hội cũng phải xếp hàng 12 năm. Như vậy Quỹ tiết kiệm nhà ở không thể dùng khoản tiền của người dân đóng góp vào mà phải có thêm nguồn lực của Nhà nước. Vấn đề được người dân quan tâm nữa là việc sử dụng nguồn vốn của Quỹ sao cho hiệu quả và minh bạch khi đi vào hoạt động.
Vì vậy để Quỹ tiết kiệm nhà ở thực sự phát huy được hiệu quả, Bộ Xây dựng cần phối hợp với các bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và tham khảo ý kiến người dân xây dựng quy chế quản lý quỹ. Sau khi quy chế được thông qua cần công bố rộng rãi để nâng cao tính minh bạch và giám sát sử dụng quỹ.
- Quý khách tham khảo thêm các chuyên mục khác của X HOME:
.jpg)
