Tồn kho bất động sản vẫn còn rất lớn. Ảnh: Hoàng Long

Khách hàng cá nhân: khoảng trống trả nợ?

GS.TS Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT, chuyên gia trong lĩnh vực nhà đất cho biết: Gói hỗ trợ lãi suất 30.000 tỷ vốn đã triển khai chậm hơn kế hoạch đến 1,5 tháng do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Bộ Xây dựng phải thỏa thuận nhiều vấn đề.

Trong nguyên tắc hoạt động của NH, NH chỉ giải ngân tiền cho những đối tượng có khả năng trả nợ vay. Vì vậy, trong định hướng hoạt động của gói hỗ trợ 30.000 tỷ là hỗ trợ cho người thu nhập thấp, người nghèo mua được nhà. Mà đã cho người nghèo vay, bắt họ chứng minh được khả năng trả nợ là điều viển vông. Đi vào "thực thi” cho vay gói 30.000 tỷ cũng thiếu một điểm: "cơ chế nào, hỗ trợ nào để người nghèo, người thu nhập thấp vay tiền, mua được nhà, để rồi trả được nợ. Đó chính là một câu chuyện lớn, một câu hỏi lớn đặt ra trong việc triển khai gói hỗ trợ này”. Ông Võ nói: Cơ quan chủ quản đã không hình dung và đến thời điểm hiện tại chưa trả lời được câu hỏi này. Vì vậy mới chỉ ít khách hàng cá nhân được tiếp cận gói hỗ trợ.

Diễn biến sau 2 tháng kể từ ngày triển khai gói hỗ trợ 30.000 tỷ, chỉ có 208 khách hàng được giải ngân. Đây được đánh giá là con số quá khiêm tốn, quá ít ỏi.

Một khách hàng tên Nguyễn Ngọc Anh (Mỹ Đình, Hà Nội) cho biết: Mức lương trả qua tài khoản của 2 vợ chồng tôi là 14 triệu đồng/tháng không đủ để chứng minh khả năng trả nợ cho NH. Trong khi đó theo quy định, người có thu nhập dưới 9 triệu được mua nhà thu nhập thấp.

Việc giải ngân thông thường ưu tiên hơn cho đối tượng công chức, lực lượng vũ trang hưởng ngân sách nhà nước. Vì vậy, nhiều hồ sơ của khách hàng khi gửi đến các NH đều bị từ chối.

Theo quy định, muốn vay được tiền hỗ trợ mua nhà từ gói 30.000 tỷ, đối tượng lao động tự do, kinh doanh cá thể, công nhân phải có đầy đủ các loại giấy tờ, giấy giấy tạm trú KT3, có tham gia bảo hiểm hơn 1 năm… Điều kiện ràng buộc này đã gây khó cho hàng vạn người lao động.

Nhiều người đặt câu hỏi, gói 30.000 tỷ đồng đang đi chệch đường ray? Khi các thủ tục tiếp cận vốn quá khó.

Khách hàng doanh nghiệp: Ai giám sát

Theo phân tích của GS.Võ, trong 30.000 tỷ có chia ra phần vốn hỗ trợ DN 30%. Nguồn vốn này muốn giải ngân đơn giản hơn, không khó. Song, phải minh bạch, công khai khi đưa ra danh sách DN nào được chọn, nhà đầu tư nào được chọn. Cơ quan quản lý phải giải thích được với công luận tại sao chủ đầu tư A được mà chủ đầu tư B lại không được. Thậm chí cần lường trước trường hợp, rất nhiều chủ đầu tư khi thuyết minh dự án với cơ quan quản lý vay tiền rất hay, nhưng khi triển khai lại khác. Trong khi đó, cơ chế hàng tồn kho bất động sản lại không giải quyết được.

Nhiều chuyên gia nhìn nhận, gói 30.000 tỷ sẽ dẫn đến 2 tình huống, hoặc tiếp tục chấp nhận để chính sách chậm đi vào thực tế hoặc đề xuất hoán đổi mục tiêu 70% cho vay DN, 30% cho vay cá nhân để dễ hoàn thành nhiệm vụ đề ra. Nếu theo xu hướng thứ hai, gói 30.000 tỉ đồng dễ đi chệch hướng vì nguồn cung tiếp tục tăng lên trong khi cầu không được chú trọng, tiếp tục tái diễn tình trạng dư thừa của thị trường bất động sản.

Đứng về phía DN, ông Nguyễn Văn Đực - Phó Giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành khẳng định: Gói 30.000 tỷ đồng rõ ràng không nhắm vào hàng tồn kho, bởi hàng tồn kho chủ yếu là ở các dự án đang dở dang, không thể nào tiếp cận được nguồn vốn này. Trong khi đó, nhiều dự án mới (không phải hàng tồn kho) lại được tiếp cận với gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng và rầm rộ khởi công thời gian qua. Cụ thể, Bộ Xây dựng vừa cho biết: Đã có 50 dự án đăng ký chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội, với quy mô xây dựng khoảng 34.000 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 20.000 tỷ đồng.

Phải linh động

"Giải ngân an toàn là điều tối quan trọng trong gói hỗ trợ 30.000 tỷ nhưng đi kèm liền đó cơ quan quản lý phải linh động điều chỉnh các quy tắc” - GS Đặng Hùng Võ nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Viết Mạnh - Vụ trưởng Vụ Tín dụng (NHNN), việc triển khai trong thời gian đầu chưa đáp ứng được kỳ vọng của xã hội do lần đầu tiên triển khai một chương trình tín dụng ưu đãi dài hơi, nên không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc. NHNN và Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ và đã xử lý một số những vướng mắc trong quá trình triển khai như: về xác định đối tượng thu nhập thấp, xác nhận thực trạng nhà ở…