Chương trình cho thuê, mua nhà ở xã hội của TPHCM nhằm tạo điều kiện cho người dân có được chỗ an cư. Theo Quyết định 86/2008/QĐ ngày 18-12-2008 của UBND TPHCM, những đối tượng được thuê, mua nhà ở xã hội bao gồm cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ, các đối tượng có thành tích lao động xuất sắc được UBND TP phê duyệt như nhân sĩ, trí thức, các nhà khoa học và công nhân làm việc tại các doanh nghiệp không thuộc khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao.

Cũng theo quyết định này, việc xét duyệt sẽ theo thứ tự ưu tiên từ có nhu cầu bức thiết về nhà ở, chưa có nhà ở, mới lập gia đình, diện tích nhà ở bình quân quá thấp; đến có thành tích xuất sắc trong lao động, công tác (như được Nhà nước phong tặng huân chương, huy chương hoặc các danh hiệu giáo sư, phó giáo sư, nhà giáo hoặc nghệ sĩ), chuyên viên cao cấp hoặc giữ chức vụ chủ chốt từ phó phòng và tương đương trở lên tại cơ quan, đơn vị công tác và cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học trở lên, công nhân có tay nghề từ bậc 5 trở lên.

Như vậy, với quy định này, công nhân lao động có cơ hội và tương đối bình đẳng với các đối tượng khác trong việc tiếp cận, cũng như được xét thuê, mua nhà ở xã hội. Do đó, nhiều công nhân, gia đình nghèo đã đặt niềm tin, hy vọng sẽ được mua nhà ở xã hội.

Nhưng rồi, với việc chỉ duyệt bán cho cán bộ, thực tế chung cư 157/R8 Tô Hiến Thành không còn là nhà ở xã hội. Những người lao động đang đặt kỳ vọng vào chương trình nhà ở xã hội đang rất chạnh lòng.

Theo giải thích của Hội đồng xét duyệt (HĐXD), do kho quỹ nhà ở xã hội có hạn trong khi nhu cầu lớn, cầu vượt quá cung, nên HĐXD đã đặt ra bảng tiêu chí chấm điểm ưu tiên để xét chọn. Tuy nhiên, thực tế với tiêu chí ưu tiên mà HĐXD đặt ra chỉ có lợi cho cán bộ, công chức.

Cụ thể, người có thâm niên biên chế từ 30 năm trở lên được chấm 40 điểm; người có thành tích huân chương, huy chương, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, chiến sĩ thi đua toàn quốc được chấm 30 điểm và người thuộc diện người có công với cách mạng được chấm 30 điểm. Những quy định của bảng tiêu chí chấm điểm ưu tiên do HĐXD đặt ra đã khép lại cánh cửa hẹp đối với đối tượng là công nhân lao động.

Thực tế cho thấy những người lao động trong các nhà máy, xí nghiệp không phải cán bộ, công chức nên không nằm trong biên chế, mà chỉ ký hợp đồng lao động, được điều chỉnh theo Bộ luật Lao động. Việc xét thi đua khen thưởng thời gian qua chủ yếu trong cán bộ, công chức nhà nước; còn người lao động trong các nhà máy, xí nghiệp rất khó được trao tặng huân chương, huy chương hay các danh hiệu cấp Nhà nước. Do vậy họ khó có điểm ưu tiên nào để được xét tới.

Nhà ở xã hội là một chương trình mang tính nhân văn cao. Tuy nhiên, cách xếp thứ tự ưu tiên như hiện nay là thiếu thuyết phục, không công bằng. Thiết nghĩ, HĐXD cần sớm xem xét, chỉnh sửa cách xét duyệt theo đúng tinh thần ưu tiên cho những trường hợp có nhu cầu bức thiết về nhà ở, chưa có nhà ở, diện tích nhà ở bình quân quá thấp. Để chăm lo về nhà ở cho cán bộ, công chức, người có công, cần thực hiện trong một chương trình nhà ở khác, chứ không thể nhập chung vào chương trình nhà ở xã hội.