Nhưng dư luận cũng đặc biệt quan tâm đây có phải là sự việc đã “có tiền lệ” hay không khi hàng loạt các dự án nhà ở đô thị được triển khai xây dựng tại địa phương này trước đó đều theo mô thức “kiểm tra…ra sai phạm” nhưng việc khắc phục lại như muối bỏ bể?

Kiểm tra đều ra sai phạm

Còn nhớ, vào ngày 13/9/2019, ông Thái Thanh Quý – Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An (bây giờ là Bí thư Tỉnh uỷ Nghệ An) đã ký văn bản Kết luận số 551/KL-UBND đối với 72 dự án nhà ở chung cư cao tầng triển khai xây dựng trên địa bàn thì có tới 80% dự án sai phạm.

Đáng quan tâm, trong tổng 72 dự án xây dựng chung cư cao tầng trên địa bàn tỉnh thì có tới 64 dự án dính nhiều sai phạm ở các nhóm như: Đầu tư, xây dựng công trình; Quản lý chất lượng công trình; Đất đai, tài nguyên và môi trường; Phòng cháy, chữa cháy; Quản lý và vận hành nhà chung cư…

Chưa hết, nhiều dự án chung cư cao tầng mà cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An chấp thuận trước đó được chủ đầu tư triển khai theo hình thức “tay không…bắt dự án” nên công tác khắc phục rất khó, chưa nói là không thể.

Nhiều dự án nhà ở đô thị ở Tp Vinh, Nghệ An đều mắc sai phạm nhưng vẫn không được xử lý kịp thời, dứt điểm

Vậy nhưng, các cá nhân, tổ chức liên quan đến sai phạm của hàng loạt dự án chung cư, nhà ở cao tầng nói trên chỉ bị nhắc nhở, có chăng xử phạt hành chính rồi yêu cầu khắc phục. Nhiều dự án sau này được điều chỉnh theo kiểu hợp thức hoá cho sai phạm để tồn tại.

Thực trạng nói trên đã kéo theo nhiều hệ luỵ cho các cư dân khi đã đóng đủ, đúng hạn số tiền mà trong hợp đồng mua-bán quyền sử dụng từ ban đầu theo hạn định thời gian mà chủ đầu tư yêu cầu nhưng quyền lợi của họ tiếp tục bị “treo” kéo dài hàng chục năm trời. Nhiều hộ đến ở nhưng không được chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ hoàn tất thủ tục cấp bìa hồng (giấy chứng nhận quyền sử dụng, sở hữu căn hộ) theo cam kết ban đầu.

Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như bìa tổng quyền sử dụng đất đai dự án chung cư đang bị chủ đầu cấm cố ngân hàng, chủ dự án còn nợ tiền thuế, tiền cấp quyền thuê đất…nên khi cư dân muốn hoàn tất thủ tục còn lại để “an cư” lâu dài thì chỉ còn cách kêu trời.

Vấn đề pháp lý ở đây là chỗ trước khi ký kết hợp đồng giao dịch bất động sản nhà ở, chủ đầu tư đã ghi rõ thời hạn sẽ hoàn thành nghĩa vụ cho khách hàng nhưng điều đó chỉ nằm trên giấy tờ. Trong khi, người dân đưa vấn đề này kêu cứu, phản ánh lên các cơ quan chức năng về việc bị chủ đầu tư lừa đảo, chiếm đoạt tài sản…thì chỉ biết nhìn “quả bóng trách nhiệm” lăn đi, chuyền lại giữa các cơ quan có thẩm quyền suốt nhiều năm trời.

Tiền chủ đầu tư đã nhận nhưng trách nhiệm không thực hiện như cam kết khiến cư dân sống rơi vào tình trạng bị đẩy vào thế “sống chết mặc bay”.

Ai “tiếp tay” cho vi phạm kéo dài?

Để tạo hành lang, ràng buộc về mặt pháp lý, Luật Đất đai 2013, Luật Xây dựng 2014, Luật Kinh doanh Bất động sản 2014…cùng với hàng loạt Nghị định, Thông tư đã được Quốc hội thông qua, ban hành để giúp cơ quan quản lý Nhà nước có cơ sở quản lý, giám sát, xử lý, xử phạt.

Vậy nhưng, những sai phạm liên quan đến các dự án nhà ở đô thị vẫn xảy ra ở các mức độ khác nhau trên phạm vi cả nước, trong đó có Nghệ An. Điều mà dư luận băn khoăn là tại sao, Luật đã được cụ thể hoá như vậy, hệ thống các cơ quan công quyền đã được trang bị về nhân lực lẫn công cụ nhưng sai phạm vẫn còn xảy ra ở mức độ gây nhức nhối trong xã hội?

Có nhiều nguyên nhân khách quan nhưng sai phạm liên quan đến yếu tố chủ quan mà chủ thể của vụ việc đều rơi vào các lý do khó có thể chấp nhận được như: Chây ì trách nhiệm tài chính, thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện nghĩa vụ với khác hàng, cố tình “biến tướng”, thậm chí “băm nát” dự án… Và, lạ nữa là, tình trạng chấp thuận cho chủ đầu tư được điều chỉnh quy hoạch dự án vẫn còn xảy ra qua các năm.

Trở lại với vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” vừa bị cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An khởi tố, bắt tạm giam vợ chồng giám đốc công ty TNHH-TM Minh Khang vào tối ngày 16/9/2021 cho thấy rõ là hành vi vi phạm pháp luật đã được thực thi. Ông chủ liên quan đến dự án “khu đô thị Minh Khang” triển khai trên địa bàn xã Nghi Phú, Tp Vinh đã bị cơ quan chức năng “chỉ mặt, điểm tên” sai phạm từ nhiều năm trước nhưng đến nay mới bị khởi tố.

Đây được xem là vụ án gây nhức nhối, kéo dài tình trạng vi phạm Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Kinh doanh Bất động sản nhưng cơ quan có thẩm quyền ở Nghệ An không có động thái xử lý, ngăn chặn ngay từ đầu khiến bức xúc trong dư luận suốt nhiều năm qua. Hệ luỵ nhãn tiền là dự án được xem như điểm nhấn về không gian đô thị hiện nay đã bị băm nát.

Tòa nhà chung cư CTB do Công ty CP Xây dựng số 09 triển khai ở xã Nghi Phú, Tp Vinh đối diện với dự án khu đô thị Minh Khang vừa bị khởi tố

Đối diện với dự án “khu đô thị Minh Khang” tiếp giáp mặt tiền của đường 72m và đại lộ Lê Nin thì toà nhà chung cư CTB do Công ty CP Xây dựng số 09 (còn gọi là Vinaconex 9 có địa chỉ phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) làm chủ đầu tư được hoàn thành, mua bán – chuyển nhượng cho cư dân vào ở, sinh sống từ gần 10 năm trước với cam kết sẽ sớm cấp quyền sở hữu căn hộ... nhưng đến nay hàng trăm hộ dân vẫn chưa được cấp bìa hồng.

Có nhiều nguyên nhân trong đó có lý do chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước. Trong khi đó, cư dân trước khi vào ở đã nộp đầy đủ số tiền đã ký với chủ đầu tư và được cam kết bằng văn bản sẽ cấp bìa hồng khi vào sinh sống tại toà nhà này nhưng đến gần 10 năm nay vẫn chưa được giải quyết.

Người dân liên tục làm đơn kiến nghị, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của chủ đầu tư nhưng vụ việc vẫn không được cơ quan chức năng quyết liệt vào cuộc nên những cá nhân, tổ chức liên quan vẫn mặc nhiên nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật.

Phải chăng, qua các vụ việc sai phạm liên quan đến dự án nhà ở đô thị tồn tại suốt thời gian qua trên địa bàn Nghệ An đã được ai đó bất chấp quy định của pháp luật để “bảo kê” hoặc “tiếp tay”?