Bắt đầu từ năm 1991, các KCN, KCX được hình thành với mục tiêu là các trung tâm sản xuất công nghiệp, dịch vụ có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Sau 20 năm hiện, hệ thống các KCN, KCX đã có mặt ở hầu hết các tỉnh, thành phố, trở thành trọng điểm thu hút dự án đầu tư trong và ngoài nước.

Đến nay, cả nước đã có 283 KCN với diện tích 76.000 ha, trong đó, diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê đạt gần 46.000 ha. Tổng vốn đầu tư kết cấu hạ tầng khoảng 9 tỷ USD, đáng chú ý có 31 KCN do doanh nghiệp FDI làm chủ đầu tư, tổng vốn đăng ký 2 tỷ USD.

Hiện đã có 180 KCN đi vào hoạt động, thu hút khoảng 4.500 dự án trong nước với tổng vốn đăng ký 360.000 tỷ đồng, vốn thực hiện 180.000 tỷ đồng và 4.000 dự án FDI với tổng vốn đăng ký gần 60 tỷ USD, vốn thực hiện gần 24 tỷ USD. Tỷ suất đầu tư các dự án lần lượt đạt 16 tỷ đồng và 2,55 triệu USD/ha.

Doanh thu các doanh nghiệp trong KCN những năm gần đây đạt 38-40 tỷ USD/năm, giá trị xuất khẩu 20-22 tỷ USD/năm, nhập khẩu 18-20 tỷ USD/năm, nộp ngân sách khoảng 22.000-24.000 tỷ đồng/năm, đóng góp trên 30% tổng giá trị sản xuất công nghiệp trong nước, 25% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu, tạo việc làm cho hơn 1,6 triệu lao động.

Tuy nhiên, theo các địa phương ngoài những hạn chế như: bất cập trong công tác quy hoạch và triển khai thực hiện, hàm lượng công nghệ, tính phù hợp về ngành nghề trong cơ cấu đầu tư, đặc biệt là công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, xây dựng kết cấu hạ tầng,...thì phần lớn các khu công nghiệp đã gần như không được kết nối với thực tế của xã hội, của nền kinh tế trong vùng đó. Bên cạnh đó, với các chính sách mới ban hành đều kém hấp dẫn hơn trước đã khiến không ít nhà đầu tư thuê đất ngoài khu công nghiệp.

Chia sẻ những khó khăn mà các địa phương cũng như các KCN đang gặp phải, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho rằng, hiện dư địa ưu đãi cho các khu công nghiệp, khu kinh tế theo mô hình cũ không còn nhiều, thậm chí là đã hết sạch.

“Quan điểm của Chính phủ là phải rà soát lại quy hoạch, trong khi các KCN cũ chưa lấp đấy thì tạm dừng phát triển quy hoạch mới, đặc biệt tuyệt đối không lấy đất lúa làm khu công nghiệp”, phó Thủ tướng khẳng định.

Cùng với đó, sẽ đề xuất lập hẳn một cơ quan chuyên trách với nhiệm vụ trọng tâm là tháo gỡ các vướng mắc, lúng túng trong lĩnh vực này./.